رشته طراحی صنعتی در ابتدای صنعتی شدن کشورها و پس از ساخت محصولات عملکرد محور، به منظور طراحی درست محصولات و برای تولید انبوه آنها به وجود آمد. در این مقاله با این رشته بیشتر آشنا می‌شویم.
طراحی صنعتی فرآیند طراحی محصولاتی است که برای تولید انبوه برنامه ریزی می‌شوند. نکته مهم این است که طراحی از ساخت کاملا جداست و طراحی و تعریف ظاهر و ویژگی‌های یک محصول مقدم بر تولید فیزیکی آن بوده که غالبا شامل تکرار فرآیندی مشخص با کمک دستگاه‌های صنعتی و اتوماتیک است. در این مقاله از پلازا به معرفی رشته طراحی صنعتی خواهیم پرداخت و نگاهی به مسئولیت‌ها، درآمد، بازار کار و دورنمای تحصیلی این رشته خواهیم داشت.
آنچه در ادامه می‌خوانید:
- وظایف و مسئولیت های یک طراح صنعتی
- میزان حقوق و بازار کار طراحی صنعتی
- تحصیلات لازم، درس ها و گرایش های رشته طراحی صنعتی
- توانمندی های فردی لازم برای طراحی صنعتی
- نرم‌افزارهای تخصصی طراحی صنعتی
وظایف و مسئولیت های یک طراح صنعتی
طراحان صنعتی باید بصورت مداوم ایده‌های جدید خود برای کالاها را از طریق طراحی، نمونه‌های اولیه و ارتباط با سازندگان، ارائه و توضیح داده و آنها را بهبود و توسعه ببخشند. آنها باید بتوانند به صورت منظم کار طراحی خود را به مقامات مسئول ارائه داده و باید بتوانند کالاها را طبق بازه زمانی و بودجه مشخص از ایده اولیه به مرحله تولید انبوه برسانند. تحقیق درباره جامعه هدف محصول و روش‌های مختلف به کارگیری آن، ارزیابی ایمنی، ظاهر و عملکرد محصول برای تعیین عملی بودن تولید، شناسایی شرکای مناسب برای تولید، یافتن منابع تولید، مذاکره بر سر قیمت‌ها و تعیین ملزومات ساخت نیز از مسئولیت‌های آن‌هاست.
آنها در طول فرآیند طراحی و تولید محصول از مرحله اول تا ساخت نمونه و تولید انبوه شرکت دارند. طراحان صنعتی در طول فرآیند آماده سازی عکس‌های تبلیغاتی حضور می‌یابند تا از تمرکز تبلیغات بر ویژگی‌های کلیدی محصول اطمینان حاصل کنند.
میزان حقوق و بازار کار طراحی صنعتی
طراحی صنعتی نیز همانند بسیاری از مشاغل دیگر در ایران با مشکلاتی از قبیل محدود بودن تولیدات داخلی و پایین بودن سطح تکنولوژی تولید، کپی‌کاری‌های صورت گرفته از نمونه‌های خارجی، عدم رغبت سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری بر طرح‌های نوین، عدم وجود ارتباط نزدیک بین صنعت و دانشگاه و نتیجتا عدم آشنایی صنایع و کارخانجات با این رشته و سپردن کار آنها به مهندسان مکانیک روبروست که همین امر به میزان قابل توجهی از فرصت‌های شغلی آنها می‌کاهد.
با این حال فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در دفاتر طراحی، کارخانه‌های صنعتی، دفاتر خصوصی و شرکت‌های طراحی داخلی، صنعت راه‌آهن، خودروسازی، لوازم خانگی، سازمان‌های مرتبط با مبلمان شهری، ایده پردازی تبلیغاتی، مدل سازی کامپیوتری، مراکز دولتی، سازمان تبلیغات اسلامی، صداوسیما یا در گروه‌های آزاد هنری مشغول به کار شوند.
از میزان حقوق طراحان صنعتی در ایران اطلاعات کاملا موثقی در دسترس نیست، اما طبق پژوهش صورت گرفته در اواخر سال 1392 توسط تعدادی از متخصصان شغلی کشور، یک طراح صنعتی حداقل درآمد 640,000 تومان، حداکثر درآمد 1,940,000 تومان و متوسط درآمد ماهیانه 1,000,000 تومان را داشته است. این میزان در سال‌های بعد به میزان متوسطی بین 900,000 تومان تا 4,000,000 تومان در شرکت‌های کوچک و بین 1,000,000 تومان تا 5,000,000 تومان در شرکت‌های بزرگ افزایش یافته است. این میزان تفاوت میان درآمدهای ذکر شده به میزان سابقه کاری، تجربه و تخصص افراد، حوزه‌های مختلف کاری، نوع شرکت، شهر محل کار و… بستگی دارد.
تحصیلات لازم، درس ها و گرایش های رشته طراحی صنعتی
رشته طراحی صنعتی در دانشگاه‌های سراسر ایران در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشجو می‌پذیرد. دوره‌های تخصصی این رشته در آموزشگاه‌های آزاد نیز برگزار می‌شود. این رشته شامل 6 گرایش است که به اختصار به توضیح هر یک می‌پردازیم.
- طراحی محصول گرایشی است که با طراحی لوازم و مبلمان اداری و خانگی، صوتی و تصویری، ماشین‌های اداری، نوشت افزار و اسباب بازی سروکار دارد.
- طراحی دکوراسیون بر دکوراسیون خانگی، اداری، تجاری و… متمرکز است.
- طراحی محیطی طراحی‌های مربوط به فضای باز، مبلمان و چیدمان شهری و کلیه فضاهای زیر مجموعه آن نظیر پارک‌ها، نمایشگاه‌ها، مراکز خرید، ایستگاه‌های اتوبوس، تاکسی و کلیه محیط‌های عمومی، تأسیسات ترافیکی و نظایر آن را در بر می‌گیرد.
- طراحی خودرو گرایشی برای طراحی بدنه و نمای داخلی خودرو است.
- طراحی بسته بندی به بررسی و طراحی بسته بندی کالا و محصولات مختلف می‌پردازد.
- طراحی اصلاحی گرایشی است که به منظور اصلاح خصوصیات عملکردی یا فرمی یک محصول برای بهبود کارایی آن ایجاد گردیده است.
تعداد کل واحدهای این رشته در مقطع کارشناسی 135 واحد بوده که شامل 20 واحد دروس عمومی، 42 واحد دروس پایه، 36 واحد دروس اصلی و 37 واحد دروس تخصصی است.
آشنایی با هنر در تاریخ، مواد و روش‌های ساخت، کارگاه طراحی پایه، مبانی هنرهای تجسمی، عکاسی پایه، ریاضی کاربردی، نقشه‌کشی صنعتی، هندسه، فیزیک، شیمی کاربردی، تاریخ طراحی صنعتی، مهندسی عوامل انسانی، حجم‌سازی، کارگاه طراحی صنعتی، فرم و فضا، مدل‌سازی، هنر و تمدن اسلامی، طراحی فنی، طراحی به کمک کامپیوتر، ارزیابی تولیدات صنعتی، پروژه طراحی صنعتی، اقتصاد و مدیریت تولیدات صنعتی، جامعه‌شناسی صنعتی و پروژه نهایی از جمله درس‌های این رشته هستند.
توانمندی های فردی لازم برای طراحی صنعتی
طراحی از هر نوع آن نیازمند یک فاکتور بسیار مهم به نام خلاقیت در عملکرد و شخصیت طراح است. طراحی‌های سردستی که با بی دقتی و فقط برای رفع تکلیف انجام می‌شوند، طراحی‌های خوبی نبوده و در نتیجه در فروش محصول و نظر عمومی تاثیر بدی به جای خواهند گذاشت؛ پس توجه به جزئیات و دقت در طراحی از نکات مهم است.
همچنین یک طراح صنعتی باید دارای مهارت حل مسئله باشد؛ چرا که باید بتواند مشکلات احتمالی موجود در فرآیند تولید محصول از جمله طراحی آن را حل کند. از طرف دیگر تنها داشتن مهارت طراحی برای یک طراح صنعتی کمبود محسوب می‌شود؛ چرا که عدم وجود دانش کافی در رابطه با تکنولوژی ساخت و اجزای محصول در روند طراحی مشکل ساز خواهد بود. داشتن پیش زمینه‌ای از علم مکانیک می‌تواند در این امر بسیار به طراح کمک کند.
قبلا در قسمت وظایف و مسئولیت‌های یک طراح صنعتی اشاره کرده بودیم که مدیریت بازه زمانی تولید محصول به عهده طراحان صنعتی است؛ پس مدیریت زمان نیز از مهمترین ویژگی‌های شخصیتی و مهارت‌های مهم افراد مشغول به کار در رشته طراحی صنعتی است. علاوه بر این همانطور که در بالا نیز مطرح شد آنالیز و بررسی جامعه هدف امری مهم در طراحی صنعتی است؛ بنابراین انتظار می‌رود که طراحان صنعتی به خوبی بتوانند نیازهای مشتریان محصول خود را بشناسند. همچنین برای طراحی یک محصول، آشنایی با عملیات و روند ساخت محصول و مواد اولیه به کار رفته در آن نیز از اهمیت خاصی برخوردار است.
نرم‌افزارهای تخصصی طراحی صنعتی
در رشته طراحی صنعتی و برای طراحی یک محصول تنها کشیدن طرح محصول مورد نظر روی کاغذ در دنیای امروز کافی بنظر نمی‌رسد؛ بنابراین طراحان صنعتی باید بتوانند از نرم‌افزارهای مخصوص رشته خود نیز بهره ببرند. برخی از مهمترین این نرم‌افزارها عبارتند از Rhinoceros، نرم افزار Autodesk Alias Automotive، نرم افزارهای مناسب برای طراحی صنعتی اتومبیل و خودرو بصورت دو بعدی و سه بعدی، برنامه Solidworks، نرم افزار V.RAY و برنامه MAYA. استفاده از کامپیوتر برای بُعدبخشی به طراحی، ویرایش و اصلاح سریع، آنالیزهای مختلف محصول و ارائه آن از اهمیت زیادی برخوردار است.
نظر شما در رابطه با رشته طراحی صنعتی چیست؟ تحصیل در آن را به دیگران توصیه می‌کنید؟ لطفا نظرات و توصیه‌های خود را با ما و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید.