بهترین کارگردان های زن ایرانی سینما و تلویزیون

کارگردان زن ایرانی یکی از جذاب‌ترین عناوینی است که می‌توان به آن پرداخت و در اینکه زنان در سینمای کشور نقش به سزایی دارند شکی نیست. از این رو در این مقاله به معرفی بهترین کارگردان های زن ایرانی خواهیم پرداخت.

کارگردان های زن ایرانی از گذشته تا به امروز فعالیت‌های بسیاری در عرصه سینما و تلویزیون داشته، آثار درخشانی را در سطح داخلی و بین‌المللی به ثبت رسانده و جوایز جهانی بسیاری نیز کسب کرده‌اند. زنان ایرانی معمولا دغدغه‌ها، مشکلات اجتماعی و همینطور مسائل مربوط به زنان را به بهترین شکل به تصویر می‌کشند و اغلب روایتگر داستان‌های واقعی هستند که در بستر جامعه امروزی اتفاق می‌افتند. کارگردان های زن ایرانی در سطح جهانی نیز با بزرگان سینما به رقابت پرداخته و توانسته‌اند جوایز بین‌المللی فراوانی را از آن خود کنند. در ادامه این مقاله از پلازا برترین کارگردان های زن در سینمای ایران را به همراه آثار ماندگارشان به شما معرفی می‌کنیم.

فهرست مطالب:

بهترین کارگردان های زن ایرانی

در این بخش به بیوگرافی و آثار درخشان بهترین کارگردان‌های زن ایرانی اشاره می‌کنیم.

1. زنده یاد شهلا ریاحی

• آثار مطرح: مرجان

اگر سوال شما این باشد که اولین کارگردان زن ایرانی کیست؟ باید به شما بگوییم آن بانو زنده یاد شهلا ریاحی هستند. این بازیگر در سال 1305 متولد شد و در تهران به دنیا آمد. او در 17 سالگی به تئاتر ورود کرد و در سال 1335 فیلم «مرجان» را کارگردانی کرد و لقب اولین زن کارگردان ایرانی را گرفت.

2. تهمینه میلانی ؛ از بهترین کارگردان های زن ایرانی

• آثار مطرح: دو زن، زن زیادی، آتش‌بس، سوپر استار، ملی و راه‌های نرفته‌اش

تهمینه میلانی یکی از بهترین و موفق‌ترین کارگردانان زن ایرانی است که آثار ماندگاری را در کارنامه خود ثبت کرده است. او در 15 شهریور 1339 در شهر تبریز به دنیا آمد و در این شهر بزرگ شد، اما برای تحصیل در مقطع نظری به تهران آمد و سپس برای تحصیلات دانشگاهی در سال 1357 مجددا به تبریز بازگشت و در رشته برق به تحصیل خود ادامه داد. وی پس از پیروزی انقلاب و تعطیل شدن دانشگاه‌ها به تهران بازگشت و این بار در رشته معماری دانشگاه علم و صنعت تهران به تحصیل مشغول شد.

اولین تجربه فعالیت تهمینه میلانی در عرصه سینما و تلویزیون مربوط به فیلم «خط قرمز» است که در آن به عنوان منشی صحنه شروع به کار کرد. او در این میان در کارگاه‌های فیلم آزاد و فیلمنامه نویسی نیز فعالیت می‌کرد. تهمینه میلانی در سال 1368 توانست اولین فیلم سینمایی خود به نام «بچه‌های طلاق» را بسازد. او با ساخت این فیلم توانست نظر مثبت منتقدان و مخاطبان را به خود جلب کند و در هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر، برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم شود. وی پس از کسب این موفقیت، فیلم‌های درخشان دیگری ساخت و به تدریج تبدیل به یکی از کارگردانان مطرح زن در سینما شد.

تهمینه میلانی، از بهترین کارگردان های زن ایرانی، در طول سال‌های فعالیت خود با برخی حواشی سیاسی هم دست و پنجه نرم کرد. او بعد از اکران فیلم «نیمه پنهان» دستگیر و پس از گذشت چند روز آزاد شد. میلانی پس از آن شروع به ساخت فیلم‌هایی با موضوع زنان و مشکلات آن‌ها در جامعه کرد. برخی آثار ماندگار او درباره زنان شامل فیلم‌های «دو زن»، «زن زیادی»، «واکنش پنجم»، «تسویه حساب» و «ملی و راه‌های نرفته‌اش» است.

تهمینه میلانی در جشنواره‌های داخلی و خارجی نیز جوایز بسیاری کسب کرده است. او تا کنون موفق به دریافت سه سیمرغ بلورین از جشنواره فیلم فجر و یک نخل طلایی از جشنواره فیلم آبادان شده است. وی در جشنواره‌های بین‌المللی مانند جشنواره فیلم داکا، جشنواره فیلم آسیا پاسیفیک، جشنواره فیلم لس آنجلس و غیره، موفق به دریافت جوایزی برای بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه شده است.

3. رخشان بنی اعتماد

• آثار مطرح: نرگس، روسری آبی، بانوی اردیبهشت، زیر پوست شهر، گیلانه، خون بازی

رخشان بنی‌اعتماد یکی از زنان موفق سینمای ایران است و آثار فاخر و ارزشمندی را در طول فعالیت خود در سینما به ثبت رسانده است. او در 14 فرودین 1333 در شهر تهران متولد شد و در رشته کارگردانی سینما در دانشکده هنر تهران به تحصیل پرداخت. رخشان بنی‌اعتماد در سال 1359 با جهانگیر کوثری ازدواج کرد و دارای دو فرزند به نام تندیس و باران کوثری است.

رخشان بنی‌اعتماد اولین تجربه فعالیت حرفه‌ای خود در تلویزیون را در سال 1350 با سمت «منشی صحنه» آغاز کرد و در این میان نیز چندین فیلم مستند را به تنهایی کارگرانی کرد. اولین فعالیت سینمایی او نیز در سال 1360 به عنوان منشی صحنه بود. رخشان بنی‌اعتماد در سال 1366 اولین فیلم بلند خود به نام «خارج از محدوده» را ساخت و یک سال پس از آن نیز فیلمنامه «زرد قناری» را نوشت و آن را کارگردانی کرد. وی پس از ساخت این دو فیلم، به تدریج در عرصه سینما شناخته شد و توانست آثار ماندگاری را خلق کند.

رخشان بنی‌اعتماد در سال 1370 برای ساخت فیلم «نرگس» در دهمین دوره جشنواره فیلم فجر، برنده جایزه بهترین کارگردانی شد. او علاوه بر کارگردانی، در حوزه فیلمنامه‌نویسی و تهیه‌کنندگی نیز موفق بود و در دهه 70 توانست فیلم‌های ماندگاری مانند «روسری آبی»، «بانوی اردیبهشت»، «داستان‌های جزیره» و «زیر پوست شهر» را بسازد. وی در سال 1385 فیلم «خون بازی» را به تهیه کنندگی همسر خود جهانگیر کوثری ساخت و نقش اصلی بازیگر زن آن فیلم را نیز دخترش «باران کوثری» ایفا کرد. فیلم خون بازی یکی از آثار ماندگار او محسوب می‌شود و در آن زمان توانست جوایز داخلی و خارجی متعددی را کسب کند. باران کوثری، دختر کارگردان معروف زن ایرانی نیز برای ایفای نقش در خون بازی سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن را دریافت کرد. در سال 1394 نیز بنی اعتماد برای فیلم قصه‌ها، جایزه بهترین فیلمنامه را از جشنواره فیلم ونیز دریافت کرد.

رخشان بنی‌اعتماد در همان سال‌های ابتدایی ورود خود به عرصه سینما، به عنوان داور در جشنواره‌های مختلف شرکت می‌کرد و اولین تجربه داوری وی در سال 1369 به عنوان داور جشنواره فیلم فجر بود. او در جشنواره‌های بین‌المللی مانند جشنواره فیلم مونترال، جشنواره فریبورگ، جشنواره شانگهای و غیره نیز به داوری پرداخته است.

3. مرضیه برومند ؛ از کارگردان های زن ایرانی

• آثار مطرح: فیلم شهر موش‌ها، سریال‌های مدرسه‌ی موش‌ها، خونه مادربزرگه، آرایشگاه زیبا، کتابفروشی هدهد و همه بچه‌های من

مرضیه برومند نیز یکی از موفق‌ترین کارگردانان زن ایرانی است و آثار ماندگاری را برای سینما و تلویزیون ساخته است. او در 17 خرداد 1330 در تهران به دنیا آمد و در رشته هنرهای نمایشی در دانشگاه تهران مشغول به تحصیل شد.

مرضیه برومند در یک خانواده هنری بزرگ شده است و خواهران او احترام و راضیه برومند نیز در حوزه سینما به عنوان بازیگر و نویسنده فعالیت می‌کنند. همه ما مرضیه برومند را به واسطه کارهای عروسکی و جذاب وی می‌شناسیم و بچه‌های دهه 60 و 70 از کارهای ایشان خاطرات بسیاری دارند. مرضیه برومند فعالیت هنری خود را از سال 1353 با بازی در تئاتر کودکان آغاز کرد. وی پس از آن در چندین فیلم به عنوان بازیگر و عروسک گردان نیز فعالیت کرد، اما فعالیت جدی و حرفه‌ای او در سال 1364 با ساخت فیلم سینمایی عروسکی «شهر موشها» آغاز شد که در آن به عنوان کارگردان عروسکی کار کرد.

پس از تجربه موفق شهر موشها، مرضیه برومند در سال 1366 مجموعه تلویزیونی ماندگار «خونه مادربزرگه» را برای صدا و سیما ساخت. این مجموعه در آن زمان طرفداران بسیاری داشت و توانست توجه مخاطبان زیادی را به خود جلب کند. خونه مادربزرگه جزء یکی از کارهای موفق مرضیه برومند محسوب می‌شود. وی در سال 1373 فیلم «الو الو من جوجوام» را برای کودکان ساخت. پس از آن نیز در همان سال با ساخت سریال عروسکی «قصه‌های تابه‌تا» برای صدا و سیما توانست محبوبیت بسیاری در میان مردم بدست آورد و این سریال نیز یکی از نوستالژی‌های نسل دهه 70 است.

مرضیه برومند، از بهترین کارگردان های زن ایرانی، علاوه بر ساخت فیلم و سریال برای کودکان، چندین فیلم سینمایی و سریال مانند «کتاب‌فروشی هدهد»، «همه بچه‌های من» و… را نیز برای رده سنی بزرگسال ساخته است. برومند در سال 1392 سریال آب پریا را ساخت که یک سریال با دغدغه محیط زیستی بود. جدیدترین اثر این موفق ترین کارگردان زن ایران نیز سریال عروسکی شهرک کلیله و دمنه محصول 1401 است.

5. پوران درخشنده ؛ معروف ترین کارگردان زن سینمای ایران

• آثار مطرح: شمعی در باد، بچه‌های ابدی، هیس! دخترها فریاد نمی‌زنند، زیر سقف دودی

پوران درخشنده یکی از کارگردانان ارزشمند سینمای ایران است که معمولا دغدغه‌ها و مسائل اجتماعی روز را به تصویر می‌کشد. او در 7 فروردین 1330 در کرمانشاه به دنیا آمد و در رشته سینما در مدرسه عالی تلویزیون و سینما به تحصیل مشغول شد.

پوران درخشنده فعالیت جدی و حرفه‌ای خود در سال 1354 برای صدا و سیما آغاز کرد. او در ابتدا شروع به ساخت فیلم‌های مستند کرد و از همان سال‌های اولیه فعالیت خود به موضوعات آسیب‌های اجتماعی و مسائلی که در جامعه اتفاق می‌افتند، علاقه داشت و مبنای فیلم‌سازی خود را نیز بر همین اساس پایه‌گذاری کرد. پوران درخشنده در سال‌های ابتدایی ساخت مستند، فیلم‌های مستندی با موضوعات طاعون، چهارشنبه سوری، موضوعات مربوط به زنان، اشتغال‌زایی، رکود اقتصادی و اعتیاد ساخت.

درخشنده در سال 1365 اولین فیلم بلند خود به نام «رابطه» را ساخت و پس از آن در سال‌های بعد فیلم‌های دیگری مانند «پرنده کوچک خوشبختی»، «عبور از غبار»، «زمان از دست رفته»، «عشق بدون مرز» و غیره را ساخت. وی در کنار پرداختن به آسیب‌های اجتماعی، توجه ویژه‌ای به مشکلات و مسائل مربوط به زنان در جامعه دارد. پوران درخشنده در سال 1391 فیلم سینمایی جنجالی «هیس دخترها فریاد نمی‌زنند!» را ساخت. این فیلم در آن زمان به دلیل پرداختن به موضوعی تازه در سینما توانست توجه مخاطبان گسترده‌ای را به خود جلب کند و برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران جشنواره فجر شد و در سطح بین‌المللی نیز مورد تحسین قرار گرفت.

پس از تجربه موفق ساخت فیلم هیس، پوران درخشنده باری دیگر برای پرداختن به آسیب‌های اجتماعی و مسائل مربوط به زنان، در سال 1395 فیلم «زیر سقف دودی» را ساخت. این فیلم نیز یکی از فیلم‌های موفق پوران درخشنده محسوب می‌شود و در سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر، نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بهترین کارگردانی شد.

6. نرگس آبیار ؛ از کارگردان های زن ایرانی

• آثار مطرح: شیار ۱۴۳، شبی که ماه کامل شد، ابلق

نرگس آبیار نیز یکی از موفق‌ترین و بهترین کارگردانان زن سینمای ایران است که آثار موفقی را در زمینه نویسندگی و فیلم‌سازی در کارنامه هنری خود ثبت کرده است. او در 6 اسفند 1350 در تهران به دنیا آمد و در رشته ادبیات فارسی به تحصیل پرداخت.

نرگس آبیار فعالیت هنری خود را ابتدا با داستان‌نویسی و نویسندگی در سال 1376 آغاز کرد و چندین رمان و داستان برای قشر نوجوان نوشت. او تا کنون کتاب‌های موفق زیادی نوشته و در کنار نویسندگی به ساخت فیلم‌های کوتاه و مستند نیز پرداخته است. وی در سال 1385 اولین فیلم کوتاه خود به نام «بن‌بست مهربان» را ساخت و به دنبال آن نیز در سال‌های بعد، فیلم کوتاه داستانی «روایت یک داستان باور نکردنی» را ساخت و در سال 1386 نیز مستندی به نام «یک روز پس از دهمین روز» را تولید کرد و پس از آن نیز در همین حوزه به فعالیت پرداخت.

نرگس آبیار تا کنون تجربه ساخت پنج فیلم بلند موفق را داشته است. او در سال 1391 اولین فیلم بلند خود به نام «اشیا از آنچه در آینه می‌بینید به شما نزدیک‌ترند» را ساخت که در سینماها به اکران درآمد. وی پس از آن، فیلم موفق و زیبای «شیار 143» را با پرداختن به موضوع جنگ و اسرا ساخت و توانست جوایزی را در سطح داخلی و بین‌المللی بدست آورد.

نرگس آبیار پس از شیار 143، در سال 1394 فیلم «نفس» را برای سینما ساخت. پس از آن نیز در سال 1397، موفق‌ترین فیلم بلند خود به نام «شبی که ماه کامل شد» را بر اساس یک داستان واقعی ساخت و توانست در سی و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر، برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی شود. دو سال بعد یعنی در سال 1399 نیز، آبیار فیلم ابلق را ساخت. این فیلم نامزد دریافت 10 سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر شد و توانست 4 سیمرغ را از آن خود کند. او سریال سووشون را نیز در کارنامه هنری خود دارد.

7. نیکی کریمی

• آثار مطرح: شیفت شب، آتابای

نیکی کریمی یکی از موفق‌ترین بازیگران و کارگردانان زن برتر ایرانی، متولد 19 آبان 1350 است. اکثر ما نیکی کریمی را به عنوان یک بازیگر سینما می‌شناسیم اما او از بهترین کارگردان های خانم ایرانی نیز هست. اولین تجربه فیلمسازی نیکی کریمی، فیلم یک شب بود. این فیلم در سال 1383 ساخته شد و هانیه توسلی در آن حضور داشت. کریمی سپس دو فیلم بلند دیگر به نام‌های «چند روز بعد» و «سوت پایان» را ساخت.

در سال 1393 بود که او یکی از موفق‌ترین فیلم‌هایش را ساخت. فیلم شیفت شب با نقش‌آفرینی بازیگرانی همچون محمدرضا فروتن و لیلا زارع در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد. این فیلم دیپلم افتخار از سوی هیئت داوران این جشنواره را برای نیکی کریمی به ارمغان آورد. یکی از جدیدترین آثار کریمی نیز درامی اجتماعی به نام آتابای است. این فیلم نامزد دریافت پنج سیمرغ بلورین از جشنواره فیلم فجر شد. با مطالعه این مقاله می‌توانید بیشتر با این فیلم نیکی کریمی آشنا شوید.

فیلم‌های نیکی کریمی، از بهترین کارگردانان زن سینمای ایران، در جشنواره‌های خارجی متعددی به نمایش درآمده‌اند و جوایز مختلفی را برای او به ارمغان آورده‌اند. کریمی علاوه بر کارگردانی آثار داستانی، تا کنون دو فیلم مستند نیز ساخته است. او در چندین اثر نیز به عنوان تهیه‌کننده حضور داشته است.

8. منیژه حکمت ؛ از کارگردانان زن سینمای ایران

آثار مطرح: زندان زنان، سه زن

منیژه حکمت، از کارگردانان و تهیه کننده های زن ایرانی، متولد سال 1341 در اراک است. او مادر پگاه آهنگرانی، بازیگر و مستندساز ایرانی است. حکمت تا کنون پنج فیلم بلند را کارگردانی کرده و در چندین فیلم به‌عنوان تهیه‌کننده، دستیار کارگردان، برنامه‌ریز و مدیر تولید حضور پیدا کرده است. فیلم زندان زنان (1379) اولین فیلمی بود که منیژه حکمت کارگردانی کرد. این فیلم جایزه بهترین فیلم و فیلمنامه را از جشن خانه سینمای ایران و همچنین جایزه عفو بین‌الملل از جشنواره فیلم رتردام را برای منیژه حکمت، از بهترین کارگردانان زن سینمای ایران، به ارمغان آورد. سه زن (1385)، جاده قدیم (1396)، بندر بندر (1399) و ۱۹ (1400) نیز از دیگر فیلم‌های این کارگردان زن ایرانی هستند.

9. آيدا پناهنده ؛ فیلمسازان زن ایرانی جدید

• آثار مطرح: ناهید، اسرافیل، تی‌تی، در انتهای شب

آیدا پناهنده، از مشهورترین کارگردان های زن ایرانی، متولد 17 شهریور 1358 است. او علاوه بر کارگردانی، در زمینه‌های فیلمنامه‌نویسی و تهیه‌کنندگی نیز فعالیت دارد. پناهنده تا کنون 4 فیلم سینمایی، 3 فیلم تلویزیونی و 3 فیلم مستند ساخته است. اولین اثر سینمایی او فیلم ناهید بود. این فیلم که بازیگرانی همچون ساره بیات، پژمان بازغی و نوید محمدزاده در آن حضور دارند، موفق به کسب جوایز داخلی و خارجی متعددی شد که از میان آن‌ها می‌توان به جایزه آینده نویدبخش در بخش نوعی نگاه جشنواره فیلم کن اشاره کرد. اسرافیل، دومین فیلم پناهنده، نیز اثر موفقی از آب درآمد. این فیلم نامزد دریافت سه سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر شد.

فیلم بعدی آیدا پناهنده نیز فیلم تی‌تی (1399) است. این فیلم را می‌توان یکی از بهترین اثر این کارگردان خواند. این فیلم نامزد دریافت سه سیمرغ از جشنواره فجر شد و جوایزی نیز از جشنواره‌های خارجی دریافت کرد. تی‌تی در بخش بهترین کارگردانی و بهترین فیلم جشنواره فجر حضور نداشت اما از نگاه منتقدان سینما به‌عنوان بهترین فیلم این دوره از جشنواره انتخاب شد. برای آشنایی بیشتر با فیلم تی‌تی می‌توانید این مقاله را مطالعه کنید. این کارگردان سریال جذاب در انتهای شب را نیز کارگردانی کرده است.

10. تینا پاکروان ؛ از بهترین کارگردان های زن ایرانی

• آثار مطرح: خانوم، نیمه‌شب اتفاق افتاد، لس آنجلس تهران، مسافر بهشت، خاتون

تینا پاکروان از کارگردانان زن ایرانی است که در سال 1356 متولد شد. او کارشناسی کارگردانی سینما دارد و فعالیت خود را از مجله سینمایی گزارش فیلم شروع کرد و پس از کار در چند مجله دیگر وارد دنیای فیلم و سریال شد‌. او در فیلم «سگ کشی» بهرام بیضایی دستیار کارگردان بود و سپس در سریال «کلاه پهلوی» نیز همین سمت را داشت. این بهترین کارگردان خانم ایرانی پس از اینکه در سریال «سال‌های مشروطه» ایفاگر نقش امینه شد، نخستین تجربه‌های کارگردانی خود را با فیلم «پل» در 1390 و «خانوم» در سال 1393 تجربه کرد. اما نقطه عطف کارگردانی خانم پاکروان «سریال خاتون» بود که توجه‌های زیادی را معطوف او کرد.

11. مونا زندی

• آثار مطرح: عصر جمعه، کاغذهای رنگی، راه شیری، بنفشه آفریقایی

مونا زندی حقیقی نیز در لیست برترین کارگردان های خانم سینمای ایران قرار دارد. او در سال 1351 خورشیدی به دنیا آمد و فارغ‌التحصیل معماری است. او پس از فعالیت به عنوان منشی صحنه و برنامه ریز، یک همکاری در فیلم روزگار ما با رخشان بنی‌اعتماد داشت و فیلم‌های «عصر جمعه» و «کاغذهای رنگی» را کارگردانی کرد. این هنرمند از زنان کارگردان ایرانی با کارگردانی فیلم «بنفشه آفریقایی» شهرت کسب کرد.

12. انسیه شاه حسینی ؛ از بهترین کارگردان های زن ایرانی

• آثار مطرح: غروب شد بیا، شب بخیر فرمانده، پنالتی، زیباتر از زندگی

انسیه شاه حسینی از کارگردانهای ایرانی خانم است که در سال 1333 به دنیا آمد. او در رشته کارگردانی فارغ‌التحصیل شد و عمدتا در ژانر دفاع فعالیت دارد. نخستین فیلم بلند این هنرمند از بهترین زنان کارگردان ایران فیلم «غروب شد بیا» بود. خانم شاه حسینی از نخستین کارگردان زن ایرانی بود که هم رزمنده بود و هم در ژانر دفاع مقدس فیلم ساخت.

13. پریسا بخت آور

• آثار مطرح: یادداشت‌های کودکی، پشت کنکوری‌ها، من یک مستأجرم، دایره‌زنگی

پریسا بخت آور همسر اصغر فرهادی و به سبب کارهای ماندگار خود جز لیست معروف ترین کارگردان های زن سینمای ایران قرار می‌گیرد. خانم بخت آور در سال 1351 متولد شد و با کارگردانی «سریال خاله سارا» کار خود را شروع کرد و سپس توانست در دهه 80 با سریال «من یک مستأجرم» به خوبی دیده شود. اما این کارگردان در سال‌های اخیر فعالیت چندانی ندارد و با فیلم سینمایی ‌«دایره‌زنگی» هنوز شهرت خود را حفظ کرده است.

14. هنگامه مفید

• آثار مطرح: ابر و باد و مه خورشید، هوشی و کوشی و مامان، قلقلی در سرزمین قلک‌ها، بچه‌های کوچه دوستی

هنگامه مفید نیز پس از خانم برومند از مشهورترین کارگردان های زن ایرانی در زمینه کودک است. او پیش از انقلاب در زمینه کودگ فعالیت می‌کرد و ترانه‌های مختلفی از جمله ترانه معروف «خوشحال و شاد و خندانم» را اجرا کرد. پس از انقلاب به دلیل محدودیت‌ها به کارگردانی و نویسندگی روی آورد. سریال «بچه‌های کوچه دوستی» از جمله آثار مطرح این هنرمند هستند.

15. سحر مصیبی

• آثار مطرح: اورکا

خانم سحر مصیبی یکی از کارگردانان زن جوان و تازه‌کار ایران است که کار خود را با مستندی درباره خواهران منصوریان ورزشکاران تیم ووشوی بانوان، آغاز کرد. او به واسطه این مستند چندین جایزه بین‌المللی و داخلی را نیز از آن خود کرد. پس از آن در سال 1400، او اولین فیلم بلند خود به نام اورکا را ساخت. که نقش اصلی آن را ترانه علیدوستی بازی کرد. این کارگردان در سال 1402 از ایران مهاجرت کرد.

16. حمیده معین‌ فر

• آثار مطرح: سه، شب هامون

حمیده معین‌فر متولد 12 خرداد 1362 یکی دیگر از کارگردانان زن ایرانی است که علاوه بر کارگردان، مترجم، نویسنده و تهیه‌کننده نیز هست. او کارگردانی خود را از سال 1378 با مستند کوتاه «سه» در تهران آغاز کرد. بد نیست بدانید که او در همان سال از دانشگاه در مقطع کارشناسی ارشد رشته جامعه شناسی از دانشگاه تهران فارق التحصیل شد. او در دی ماه 1388 به سوئد مهاجرت کرد. تنها چند سال از مهاجرت او نگذشته بود که توانست مستند کوتاه ماریپوسا را بسازد.

با این حال، او در سال 1394 به ایران بازگشت و فعالیت فیلمسازی خود را از سر گرفت. او فیلم‌ها کوتاه داستانی زیادی را ساخت که یکی از آن‌ها سیاه و زیبا نام دارد و یک فیلم کوتاه روانشناختی است. او در سال 1399 اولین فیلم بلند خود را با نام «شب هامون» ساخت که آن هم ژانری روانشناختی داشت.

همانطور که گفتیم او کتاب‌هایی نیز ترجمه کرده است که از بین آن‌ها می‌توان به کتاب فیلم نوآر و سینمای پارانویا و کتاب خیابان بی‌نام، تاریخچه‌ی فیلم نوآر کلاسیک آمریکا أشاره کرد.

17. مریم بحرالعلومی

• آثار مطرح: پاسیو، شهربانو

مریم بحرالعلومی یکی از کارگردانان زن مطرح اهل ایران است که در 21 اردیبهشت 1364 چشم به جهان گشود‌. او کار خود را با سمت دستیاری صحنه در سن 14 سالگی آغاز کرد تا اینکه در سول 1396 اولین تجربه حرفه‌ای خود را با فیلم پاسیو کسب کرد. او برای این فیلم برنده سیمرغ بهترین کارگردان بخش جلوه‌گاه شرق جشنواره فجر، دیپلم افتخار بهترین فیلمنامه از هفتمین جشنواره بین المللی فیلم شهر و دیپلم افتخار بهترین فیلمساز زن جشنواره داکا شد. اثر بعدی او فیلم شهربانو بود که خانم بحرالعلومی را برنده جایزه بهترین فیلم جشنواره جهانی سیدنی، نشان زرین هشتمین جشنواره بین المللی فیلم شهر، جایزه بهترین فیلم میان فرهنگی جشنواره بروژ بلژیک وجایزه بهترین فیلمساز زن از بیستمین جشنواره داکا کرد. این کارگردانان یک فیلم دیگر به نام قطع فوری در کارنامه هنری خود دارد.

18. لیلی عاج ؛ از  لیست بهترین کارگردان زن ایرانی

• آثار مطرح: سرهنگ ثریا

لیلی عاج از جمله بهترین کارگردانان خانم اهل ایران است که در سال 1356 به دنیا آمد. او تا ‌کنون تجربه‌های کارگردانی تئاتر زیادی از جمله نمایش‌های کجایی ابراهیم، خواب زمستانی، قند خون، بابا آدم و کمیته نان را در کارنامه هنری خود داشته است. در سال 1401 لیلی عاج با کارگردانی فیلم سرهنگ ثریا موفق به کسب دیپلم بهترین کارگردانی فیلم اول جشنواره فجر و سیمرغ بلورین گوهرشاد شد‌. این اثر که اولین فیلم بلند خانم عاج بود، برنده جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت نیز شد.

19. مهستی بدیعی

• آثار مطرح: حسنک، طالع سعد

مهستی بدیعی یکی دیگر از کارگردانان زن اهل ایران است که در سال 1328 به دنیا آمد. او در رشته کارگردانی سینما، تلویزیون و رادیو از دانشکده هنرهای دراماتیک فارغ‌التحصیل شد و از زمان کودکی با برنامه کودک رادیو تبریز وارد هنر شد. این کارگردان مدتی در پشت صحنه و رادیو مشغول به کار بود تا اینکه تصمیم گرفت با ساختن فیلم‌های کوتاه کارگردانی را آغاز کند. اولین فیلم بلند او حسنک نام داشت که در سال 1370 ساخته شد. او سپس کارگردانی و نویسندگی طالع سعد را برعهده گرفت که توجهات زیادی را جلب کرد. خانم بدیعی پس از این فیلم فعالیت چندانی در حوزه کارگردانی یا هنر انجام نداد و حتی تصویری از او در دسترس نیست.

20. شراره یوسفی‌ نیا

• اثر مطرح: اینجا… آخر دنیا

شراره یوسفی‌نیا از بازیگران و کارگردانان اهل ایران است در 18 شهریور 1349 متولد شد. او دارای مدرک کارشناسی ارشد بازیگری از مجارستان است و نخست با بازیگری کار خود را آغاز کرد. فیلم راه و بیراه محصول 1371 اولین فعالیت هنری او بود. سپس او در تئاتر حضور پررنگی داشت. خانم یوسفی‌نیا در سال 1382 اولین و تنها فیلم خود را با نام اینجا… آخر دنیا کارگردانی کرد. از جمله آثار او در حوزه بازیگری باید به خسوف، یحیی و سکوت کوهستان اشاره کنیم. او نیز سال‌هاست فعالیت هنری ندارد.

21. آزیتا موگویی ؛ از لیست کارگردان های زن ایرانی

• آثار مطرح: تراژدی، ایده اصلی

آزیتا موگویی کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس، تهیه‌کننده،  منشی صحنه، مجری طرح و مدیر تولید اهل ایران است که در 1 آذر 1344 به دنیا آمد. او از سال 1366 فعالیتش را تحت عناوین مختلف در حوزه تولید آغاز کرد. سپس در سال 1392 نخستین بار اولین فیلم بلند خود با نام تراژدی را کارگردانی کرد. او برای این فیلم در بخش نگاه نو بهترین کارگردانی جشنواره فجر نامزد شد. دومین اثر او نیز ایده اصلی نام داشت که از جمله فیلم‌های سودای سیمرغ جشنواره فجر بود.

کلام آخر

ممنون از اینکه تا پایان این مقاله همراه ما بودید. در این مقاله بهترین و موفق‌ترین کارگردانان زن سینمای ایران را به شما معرفی کردیم. شما فیلم‌های کدامیک از این کارگردانان را تماشا کرده‌اید؟ آثار و سبک فیلم‌سازی کدامیک از کارگردان‌های معرفی شده در این فهرست را بیشتر می‌پسندید؟ لطفا نظرات خود را در بخش ارسال دیدگاه با ما در میان بگذارید.