تاریخچه سیستم عامل اندروید از نسخه ۱.۰ تا ورژن ۱۴

اندروید، اخیرا تولد ۱۵ سالگی خود را جشن گرفت. در این مطلب پلازا می‌خواهیم مروری داشته باشیم به تاریخچه سیستم عامل اندروید از نسخه‌های اول تا جدیدترین نسخه‌ای که از آن منتشر شده است.

شاید مهمترین دلیلی که منجر به محبوبیت فوق‌العاده اندروید در دنیای گوشی‌های هوشمند شد، تصمیم گوگل برای متن‌باز کردن این سیستم‌عامل بود. به‌خاطر همین تصمیم بود که شرکت‌های سازنده تلفن همراه در سرتاسر جهان، توانستند از این سیستم‌عامل برای گوشی‌های خود استفاده کنند؛ به طوری که تنها چند سال بعد از انتشار نسخه اول، گوشی‌های Android سهم قابل توجهی از بازار را در اختیار داشتند. در حال حاضر نیز همزمان با انتشار اندروید ۱۴، این سیستم‌عامل توانسته به محبوب‌ترین سیستم‌عامل موبایلی در جهان تبدیل شود و رقبایی همچون سیمبیان، بلک‌بری و ویندوز فون را از چرخه رقابت خارج کند. حالا فقط سیستم‌عامل iOS به‌عنوان رقیب اندروید، باقی مانده است.

فهرست مطالب:

تاریخچه سیستم عامل اندروید

ما در این مطلب قصد داریم به‌صورت خلاصه، نگاهی داشته باشیم به تمامی نسخه‌های منتشر شده از اندروید و تغییرات و ویژگی‌هایی که برای این سیستم‌عامل به‌ ارمغان آوردند.

اندروید ۱.۰

در سال ۲۰۰۷ و همزمان با معرفی اولین آیفون و آغاز عصر جدیدی برای دنیای گوشی‌های موبایل، گوگل به‌صورت محرمانه در حال کار بر روی اندروید بود و تنها از نوامبر آن سال، به‌صورت آهسته آهسته، از برنامه‌های خود برای رقابت با اپل و دیگر پلتفرم‌های موبایلی، پرده برداشت.

گوگل در این سال «اتحادیه گوشی باز» را به همراه شرکت‌هایی مثل HTC و موتورولا، شرکت‌های سازنده تراشه مثل کوالکام و همچنین برخی اپراتورهای خدمات مخابراتی مثل T-Mobile، راه‌اندازی کرد. هدف از این اتحادیه این بود که این شرکت‌ها با همکاری یکدیگر، هزاران گوشی‌ تلفن همراه با سیستم‌عامل اندروید را روانه بازار کنند.

نسخه اول اندروید نیز در همان زمان و در ۵ نوامبر سال ۲۰۰۷ (۱۴ آبان ۱۳۸۶) معرفی شد و در سپتامبر سال ۲۰۰۸، اولین گوشی تلفن همراه اندرویدی دنیا یعنی T-Mobile G1، که در بیشتر کشورهای جهان با نام HTC Dream معرفی شده بود، وارد بازار شد. این گوشی دارای یک نمایشگر کشویی لمسی ۳.۲ اینچی با کیبورد فیزیکی QWERTY بود.

متاسفانه این گوشی از لحاظ طراحی ظاهری خیلی تعریفی نداشت و بسیاری از منتقدین نیز به خاطر نداشتن جک هدفون، آن را سرزنش کردند؛ با این حال، اندروید ۱.۰ این گوشی با دیگر سرویس‌های گوگل مثل گوگل مپس، یوتیوب و یک مرورگر HTML همراه شده بود که از موتور جستجوی این کمپانی استفاده می‌کرد.

اندروید ۱.۵ کیک فنجانی

اولین اسم رمز عمومی برای اندروید، کیک فنجانی بود که به نسخه ۱.۵ اختصاص داشت. این نسخه در آپریل ۲۰۰۹ (فروردین ۱۳۸۸) منتشر شد و آغازگر سنت نام‌گذاری نسخه‌های مختلف براساس دسرهای خوشمزه بود. سنتی که مدیر پروژه اندروید، یعنی رایان گیبسون، آن را شروع کرد. هرچند که حتی تا همین امروز نیز مدیران گوگل هیچ دلیلی برای استفاده از اسامی دسرهای مختلف برای اندروید، ارائه نکردند.

کیک فنجانی گوگل، با چند ویژگی قابل توجه نسبت به نسخه‌های قبلی همراه شده بود. ویژگی‌هایی که شاید امروزه برای خیلی از ما پیش پا افتاده به‌نظر برسند؛ برای مثال در این نسخه برای اولین بار امکان آپلود مستقیم ویدیو به یوتیوب فراهم شد و همچنین در این نسخه صفحه گوشی به‌صورت خودکار و براساس زاویه‌ای که گوشی را نگه می‌داشتید، چرخش می‌کرد و به‌صورت افقی یا عمودی در می‌آمد. گوگل همچنین پشتیبانی از کیبوردهای شخص ثالث را نیز به سیستم‌عامل خود افزود.

اولین گلکسی S سامسونگ و همچنین HTC Hero از جمله اولین گوشی‌هایی بودند که با اندروید ۱.۵ وارد بازار شدند.

اندروید ۱.۶ دونات

گوگل، مدت کوتاهی پس از انتشار اندروید ۱.۵، نسخه بعدی یعنی اندروید ۱.۶ با اسم رمز دونات را در سپتامبر ۲۰۰۹ (شهریور ۱۳۸۸) منتشر کرد. این نسخه پشتیبانی از شبکه مخابراتی CDMA را به همراه داشت و سبب شد، سیستم‌عامل اندروید در تمامی نقاط جهان قابل دریافت سیگنال‌های مخابراتی اپراتورهای ارائه دهنده سیم‌کارت باشد.

ویژگی‌های دیگر مثل اضافه شدن یک کادر جستجوی سریع، امکان خاموش و روشن کردن سریع دوربین، اضافه شدن گالری و همچنین ویجت مدیریت مصرف باتری برای کنترل وای‌فای، بلوتوث و GPS نیز در این نسخه به اندروید اضافه شدند.

یکی از اولین گوشی‌هایی هم که با این نسخه پا به بازار گذاشت، گوشی Streak از دل بود. یک گوشی با نمایشگر ۵ اینچی که در زمان خود، یکی از بزرگترین گوشی‌های تلفن همراه دنیا به‌حساب می‌آمد.

اندروید ۲.۰ و اندروید ۲.۱ نان خامه‌ای

در اکتبر سال ۲۰۰۹ (مهر ۱۳۸۸) و تقریبا یک سال پس از معرفی اندروید ۱.۰، گوگل از نسخه ۲.۰ این سیستم‌عامل پرده برداری کرد. این نسخه که با اسم رمز نان خامه‌ای معرفی شد، اولین نسخه اندروید بود که از قابلیت تبدیل متن به صدا بهره می‌برد. در این نسخه همچنین پشتیبانی از والپیرهای متحرک، پشتیبانی از چندین حساب کاربری مختلف و مسیریابی با گوگل مپس در کنار ویژگی‌های جدید دیگر، در دسترس کاربران قرار گرفتند.

اولین گوشی که با اندروید ۲.۰ وارد بازار شد، موتورولا Droid بود. نکته قابل توجه در مورد این گوشی این است که شرکت لوکاس فیلمز، نام Droid را به‌عنوان یک نشان تجاری برای استفاده در مجموعه فیلم‌های جنگ ستارگان ثبت کرده بود و به همین خاطر موتورولا برای استفاده از این نام برای این گوشی، باید علاوه بر کسب اجازه از این شرکت، مبلغی را هم به آن‌ها پرداخت می‌کرد.

اندروید ۲.۲ ماست یخ‌زده

اندروید ۲.۲ ماست یخ‌زده، رسما در می سال ۲۰۱۰ معرفی شد. در این نسخه پشتیبانی از هات‌اسپات وای‌فای، پوش نوتیفیکیشن از طریق سرویس ابری اندروید و پشتیبانی از فلش از جمله مهمترین قابلیت‌های جدید بودند.

اولین گوشی با این نسخه از اندروید نیز گوشی نکسوس وان بود که البته در ابتدا با اندروید ۲.۱ عرضه شد ولی گوگل به‌سرعت آپدیت ۲.۲ را برای آن منتشر کرد.

اندروید ۲.۳ نان زنجبیلی

نسخه ۲.۳ اندروید در سپتامبر ۲۰۱۰ (شهریور ۱۳۸۹) منتشر شد. در این نسخه، رابط کاربری اندروید دچار تغییرات و بروزرسانی‌هایی شد. همچنین پشتیبانی از NFC به سیستم‌عامل افزوده شد و قابلیت برقراری تماس تصویری با اپلیکیشن گوگل Talk، پشتیبانی از چند دوربین، اضافه شدن یک ابزار مدیریت دانلود و اضافه شدن کلیدهای میانبر به صفحه نمایش از جمله قابلیت‌های جدید این نسخه بودند.

گوشی نکسوس S که با همکاری گوگل و سامسونگ ساخته شده بود، اولین گوشی با این سیستم عامل بود.

اندروید ۳.۰ کندوی عسل

این نسخه از اندروید شاید عجیب‌ترین نسخه باشد. کندول عسل برای استفاده در تبلت‌ها و دستگاه‌هایی با نمایشگر بزرگ، ابتدا در فوریه ۲۰۱۱ (بهمن ۱۳۸۹) معرفی و همراه با تبلت موتورولا Xoom وارد بازار شد. در این نسخه شاهد ویژگی‌هایی مثل رابط کاربری باز طراحی شده برای استفاده در نمایشگرهای بزرگ‌تر و یک نوار نوتیفیکیشن در پایین صفحه بودیم.

هدف گوگل از انتشار این نسخه، ارائه ویژگی‌هایی بود که در گوشی‌های هوشمندی که در آن زمان نمایشگر کوچکی داشتند، قابل استفاده نباشد. البته که از دید خیلی‌ها، اندروید ۳.۰ پاسخ گوگل و متحدینش به سیستم‌عامل iPad بود که در سال ۲۰۱۰ عرضه شده بود.

با این همه، این نسخه خیلی موفق نبود؛ بیشتر از همه به این دلیل که گوگل به خوبی از آن پشتیبانی نکرد و در حقیقت بسیاری از تبلت‌هایی که پس از انتشار این نسخه وارد بازار شدند، همچنان از نسخه‌های قدیمی اندروید مثل اندروید ۲.۳ که برای گوشی توسعه داده شده بودند، استفاده می‌کردند.

اندروید ۴.۰ ساندویچ بستنی

ساندویچ بستنی در اکتبر ۲۰۱۱ (مهر ۱۳۹۰) منتشر و ویژگی‌های قابل توجه زیادی را با خود به همراه آورد. گوگل در این نسخه، بسیاری از قابلیت‌های نسخه قبلی یعنی کندوی عسل را با نسخه نان زنجبیلی ترکیب کرد تا در اندروید ۴.۰ شاهد اضافه شدن یک بخش برای قرار گیری اپلیکیشن‌های مورد علاقه باشیم. این نسخه برای اولین بار قابلیت باز کردن قفل گوشی با گرفتن عکس از چهره را داشت. قابلیتی که از این نسخه تا به امروز، پیشرفت زیادی تجربه کرده است.

در این نسخه همچنین پشتیبانی از ژست‌های حرکتی برای رد کردن نوتیفیکیشن‌ها و بستن زبانه‌های مرورگر، امکان مشاهده میزان مصرف دیتا و وای‌فای نیز اضافه شده بود.

اندروید ۴.۱ و اندروید ۴.۳ آب‌نبات ژله‌ای

عصر آب‌نبات ژله‌ای اندروید، در ماه جون ۲۰۱۲ (خرداد ۱۳۹۱) و با انتشار اندروید ۴.۱ آغاز و با انتشار نسخه‌های ۴.۲ و ۴.۳ در اکتبر ۲۰۱۲ (مهر ۱۳۹۱) و جولای ۲۰۱۳ (تیر ۱۳۹۲)، ادامه پیدا کرد.

در این نسخه‌ها شاهد اضافه شدن دکمه‌های جدیدی برای نوتیفیکیشن‌ها بودیم که با استفاده از آن‌ها می‌توانستید محتوای بیشتری از نوتیفیکیشن را ببینید. این نسخه‌ها همچنین پشتیبانی کامل از نسخه اندروید مرورگر گوگل کروم را به همراه آوردند. همچنین سرویس Google Now نیز برای اولین بار در بخس جستجو ظاهر شد. گوگل در این نسخه‌ها توانست سرعت پخش انیمیشن‌ها و سرعت بازخورد لمسی اندروید را افزایش دهد و حتی پشتیبانی از نمایشگرهای اکسترنال، میراکست و عکاسی HDR را هم به سیستم‌عامل خود اضافه کرد.

اندروید ۴.۴ کیت کت

اندروید ۴.۴ اولین نسخه از اندروید بود که از یک نامی که پیشتر به‌عنوان نشان تجاری ثبت شده بود، استفاده می‌کرد. قبل از این که این نسخه رسما در سپتامبر ۲۰۱۳ (شهریور ۱۳۹۲) معرفی شود، گوگل در کنفرانس سالیانه I/O خود اعلام کرد که اسم رمز نسخه جدید اندروید پای لیمو خواهد بود.

اما مدیر همکاری‌های بین‌المللی تیم اندروید گوگل، جان لگرلینگ، بر این باور بود که پای لیمو برای خیلی از کاربران اندروید در نقاط مختلف دنیا، اسم آشنایی نیست. او در عوض با شرکت نستله که سازنده شکلات‌های کیت‌کت بود، تماس گرفت و از آن‌ها خواست که برای نسخه ۴.۴ اندروید، از نام تجاری کیت‌کت متعلق به آن‌ها استفاده کند. با موافقت نستله، اندروید ۴.۴ نیز با نام کیت‌کت معرفی شد.

این نسخه ویژگی‌های جدید زیادی نداشت ولی در عوض اندروید را به اندازه زیادی بهینه‌سازی کرد تا بتوان آن را روی گوشی‌هایی که دارای ۵۱۲ مگابایت رم بودند نیز اجرا کرد. به این ترتیب اندروید قابلیت اجرا روی محصولات ارزان‌قیمت را نیز پیدا می‌کرد.

اندروید ۵.۰ آبنبات چوبی

اندروید ۵.۰ آبنبات چوبی در پاییز سال ۲۰۱۴ (۱۳۹۴) منتشر شد و یکی از نسخه‌های اندروید بود که تغییرات بسیار زیادی نسبت به قبل داشت. گوگل برای اولین بار در این نسخه از زبان طراحی جدید Material Design استفاده کرد. این نسخه دارای افکت‌های نور و سایه زیادی بود و ظاهری شبیه به برگ کاغذ به اندروید داد.

رابط کاربری علاوه بر تغییرات ظاهری، در بخش نوار نویگیشن نیز با تغییراتی همراه شد و از امکان نمایش نوتیفیکیشن با محتوا در صفحه قفل نیز برخوردار شد. پس از مدتی با انتشار اندروید ۵.۱، پشتیبانی از ۲ سیم‌کارت، تماس‌های صوتی HD و قابلیت Device Protection برای محافظت از گوشی در برابر سرقت حتی پس از ریست فکتوری، به این سیستم‌عامل اضافه شدند.

اندروید ۶.۰ مارشمالو

اندروید ۶.۰ در پاییز سال ۲۰۱۵ (۱۳۹۵) منتشر شد و دارای قابلیت‌های جدیدی مثل امکان اسکرول کردن عمودی صفحه برنامه‌ها، پشتیبانی از حسگرهای اثرانگشت به‌صورت پیش‌فرض و پشتیبانی از درگاه USB-C را با خود به همراه آورد. گوشی‌های گوگل نکسوس 6P و نکسوس 5X در کنار تبلت پیکسل C از جمله اولین دستگاه‌هایی بودند که با نسخه شماره ۶ وارد بازار شدند.

اندروید ۷.۰ نوقا

نسل هفتم از سیستم‌عامل گوگل، مثل چند نسل قبلی در پاییز و این بار پاییز سال ۲۰۱۶ (۱۳۹۶) معرفی شد. اندروید نوقا در زمانی منتشر شد که اکثر گوشی‌های بازار در حال عرضه با نمایشگرهای بزرگ‌تر از قبل بودند و به همین خاطر در این نسخه، گوگل امکانات بیشتری برای قابلیت عملکرد چند وظیفه‌ای مثل امکان تقسیم صفحه به دو بخش و استفاده همزمان از دو اپلیکیشن را در کنار امکان سوییچ سریع بین برنامه‌ها فراهم کرد.

گوگل در این نسخه همچنین برای اولین بار از کامپایل درجا (JIT) استفاده کرد تا سرعت اجرای اپلیکیشن‌ها را بیشتر کند. پشتیبانی از API Vulkan برای رندر ۳ بعدی سریع‌تر، پلتفرم واقعیت مجازی Daydream و حالت صرفه جویی در مصرف انرژی Doze نیز در این نسخه به اندروید افزوده شد.

اندروید ۸.۰ اوریو

در مارس سال ۲۰۱۷، گوگل رسما اولین پیش‌نمایش توسعه‌دهندگان اندروید ۸.۰ با نام اوریو را منتشر کرد. این نسخه با اسم رمز اوریو معرفی شد و پس از کیت‌کت، دومین نسخه اندروید بود که با یک نشان تجاری از پیش ثبت شده عرضه می‌شد. این نسخه دارای تغییرات بصری زیادی، به‌خصوص در بخش تنظیمات، بود. در اندروید اوریو، همچنین پشتیبانی از قابلیت تصویر در تصویر در کنار قابلیت پر کردن خودکار فرم‌ها و رمزهای عبور ذخیره شده نیز به سیستم‌عامل افزوده شد. این نسخه اولین بار با گوشی‌های پیکسل ۲ وارد بازار شد.

اندروید ۹.۰ پای

اندروید ۹ در ۶ آگوست ۲۰۱۸ (۱۵ مرداد ۱۳۹۷) رسما منتشر شد. در این نسخه شاهد تغییرات قابل توجه و مهمی بودیم. اولین تغییر، حذف دکمه‌های نویگیشن و جایگزینی آن‌ها با یک دکمه بزرگ در مرکز بود. در این نسخه با کشیدن انگشت به سمت بالا می‌توانستید به بخش Overview دسترسی پیدا کنید و با کشیدن انگشت به سمت چپ نیز، اپلیکیشن‌هایی که اخیرا باز کرده بودید، نشان داده می‌شدند.

در اندروید ۹.۰، گوشی قادر است با استفاده از یادگیری ماشین، الگوی استفاده شما از گوشی را شناسایی کرده و بسته به همان الگو، برنامه‌هایی که قرار نیست به زودی باز کنید را در حالت خواب قرار دهد. این نسخه همچنین دارای قابلیت Shush بود که زمانی که گوشی را برمی‌گرداندید، آن را در حالت مزاحم نشوید قرار می‌داد. همچنین با حالت Slices، می‌توانید نسخه کم‌حجم‌تر از برنامه‌های نصب شده را در برنامه Google Search باز کنید و از برخی قابلیت‌های آن‌ها بهره ببرید.

اندروید ۱۰

۱۰ سال پس از انتشار نسخه اول اندروید، اندروید ۱۰ در ۳ سپتامبر ۲۰۱۹ (۱۲ شهریور ۱۳۹۷) منتشر شد. این آپدیت سرآغاز عصر جدیدی برای سیستم‌عامل گوگل و برند اندروید بود. این سیستم‌عامل در این سال با یک لوگو جدید همراه شد و مهمتر از همه از این آپدیت به بعد، دیگر گوگل از اسامی دسرها برای نامگذاری نسخه‌های جدید استفاده نکرد.

در این نسخه شاهد اضافه شدن چندین API جدید به اندروید بودیم. از جمله پشتیبانی از گوشی‌های با نمایشگر تاشو که در آن زمان، داغ‌ترین ترند دنیای فناوری بودند. اندروید ۱۰ همچنین دارای حالت تاریک، ژست‌های حرکتی جدید، منو اشتراک‌گذاری بهینه‌شده، ویژگی پاسخ هوشمند برای اپلیکیشن‌های پیام‌رسان و کنترل‌های جداگانه برای دسترسی‌های مورد نیاز اپلیکیشن‌ها بود.

اندروید ۱۱

اندروید ۱۱ در ۸ سپتامبر ۲۰۲۰ (۱۸ شهریور ۱۳۹۹) منتشر شد و ویژگی‌های بسیار زیادی را با خود به همراه آورد. از جمله آن‌ها می‌توان به ایجاد یک دسته‌بندی جدید برای نمایش نوتیفیکیشن‌های برنامه‌های پیام‌رسان به‌صورت جداگانه اشاره کرد. همچنین امکان ذخیره هر نوتیفیکیشنی که طی ۲۴ ساعت گذشته ظاهر شده است نیز در این نسخه وجود دارد؛ علاوه بر این‌ها؛ امکان ذخیره صفحه نمایش گوشی با صدا به اندروید اضافه شد.

اندروید ۱۲

اندروید ۱۲ در ۱۹ اکتبر سال ۲۰۲۱ (۲۷ مهر ۱۴۰۰) و همراه با گوشی‌های پیکسل ۶ و پیکسل ۶ پرو منتشر شد. در این آپدیت، شاهد باز طراحی کامل رابط کاربری اندروید بودیم. گوگل در این نسخه از زبان طراحی Material You استفاده و رابط کاربری مدرن‌تر و داینامیک‌تری برای اندروید طراحی کرد.

در این نسخه امکان استخراج رنگ از تصویر پس‌زمینه گوشی و استفاده از آن رنگ به‌عنوان تم در سایر بخش‌ها از جمله منوها وجود دارد. همچنین کار با ویجت‌ها ساده‌تر شده و بخش تنظیمات سریع‌ نیز دارای کاشی‌های بزرگ‌تری بود و منو تنظیمات نیز با فونت بزرگ‌تری همراه شده بود. گوگل همچنین کاری کرد تا انیمیشن‌ها به‌شکل روان‌تری اجرا شوند.

از دیگر قابلیت‌های جدید این نسخه می‌توان به گرفتن اسکرین‌شات‌های اسکرولی، جستجوی اپلیکیشن‌ها، قابلیت Nearby Share، اضافه شدن حالت استفاده با یک دست، گزینه‌های بیشتر برای شخصی‌سازی صفحه قفل گوشی و انتخاب منبع پخش صدا از مدیا پلیر اشاره کرد.

اندروید ۱۳

اندروید ۱۳ در ۱۵ آگوست ۲۰۲۲ (۲۴ مرداد ۱۴۰۱) منتشر شد. این نسخه تغییرات خیلی زیادی نداشت و بیشتر برای بهبود قابلیت‌های نسخه قبلی منتشر شده بود. طراحی و رابط کاربری درست مثل اندروید ۱۲ بود اما چند ویژگی مثل امکان شخصی‌سازی بیشتر تم، ویجت جدید برای نمایش موزیک در حال پخش، اسکنر QR جدید، پشتیبانی از بلوتوث LE و امکان انتخاب زبان هر اپلیکیشن به‌صورت جداگانه با این آپدیت به اندروید اضافه شد.

اندروید ۱۴

در حال حاضر آخرین نسخه اندروید، اندروید ۱۴ است. این نسخه همزمان با سری پیکسل ۸ در اکتبر سال ۲۰۲۳ (۱۶ مهر ۱۴۰۲) منتشر شد. گوگل در اندروید ۱۴ امکان افزایش بیشتر اندازه فونت، بهبود مصرف باتری، دسترسی محدودتر برنامه‌ها به تصاویر و ویدیوها و غیره را معرفی کرد. علاوه بر این امکانات شخصی‌سازی بیشتری مثل والپیپرهای اموجی نیز به اندروید اضافه شد؛ با این حال تغییرات این نسخه نیز مثل اندروید ۱۳ بیشتر بر بهبود عملکرد کلی سیستم‌عامل معطوف بودند.

سخن پایانی

با نگاهی به تاریخچه سیستم عامل اندروید، می‌بینیم که این سیستم‌عامل از زمان تولدش تا اکنون رشد چشمگیری داشته است. این پلتفرم درحال حاضر در سرتاسر جهان بیش از یک میلیارد کاربر داشته که به صورت روزانه از آن استفاده می کنند و به یکی از بزرگترین منابع درآمد در دنیا تبدیل شده است. اکنون می‌توان گفت اندروید یکی از بهترین سیستم‌عامل‌های موبایل در دنیا به‌حساب می‌آید. نظر شما در مورد این سیستم‌عامل چیست؟ به‌نظر شما بهترین نسخه آن از ابتدا تاکنون کدام نسخه است؟ دیدگاه‌های خود را در بخش نظرات با ما و سایر کاربران پلازا به‌اشتراک بگذارید.