مضرات کشیدن سیگار بی‌شمار است و عوارض خطرناک و جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت. در این مقاله قصد داریم مضرات کشیدن سیگار بر سلامتی انسان را مورد بررسی قرار دهیم.
مضرات کشیدن سیگار بر همگان آشکار است و تمام افراد جامعه به خصوص افرادی که سیگار می‌کشند نیز از مضرات کشیدن سیگار آگاهی دارند. اما چرا با وجود دانستن اثرات مخرب سیگار، افراد باز هم به کشیدن آن ادامه می‌دهند؟ اهمیتی ندارد که چقدر سیگار می‌کشید، اما مصرف دخانیات به هر میزان، برای سلامتی شما بسیار خطرناک است. هیچ ماده بی‌خطر و مفیدی در ترکیبات انواع دخانیات و سیگارها وجود ندارد. سیگار حاوی مقادیر بسیاری نیکوتین و کربن مونوکسید است که این دو ماده اثرات مخربی در بدن انسان بر جای می‌گذارند. موادی که استنشاق می‌کنید تنها بر روی ریه‌های شما تأثیر نمی‌گذارند، بلکه می‌توانند بر سایر اندام‌های داخلی بدن شما نیز تاثیرات مخربی داشته باشند.
مضرات کشیدن سیگار علاوه بر تاثیرات منفی که بر سلامتی شما بر جای می‌گذارند، همچنین می‌توانند تغییرات اساسی در شکل ظاهری شما نیز به وجود آورند. سیگار کشیدن می‌تواند بر سلامت دهان و دندان، پوست و موی شما تاثیر بگذارد. گذشته از زیبایی ظاهری، سیگار کشیدن همچنین قلب، ریه‌ها و استخوان‌ها را تضعیف می‌کند و میزان باروری را نیز کاهش می‌دهد. در ادامه این مقاله مضرات کشیدن سیگار را با شرح جزییات بیشتر مورد بررسی قرار می‌دهیم. با ما همراه باشید.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
عوارض مصرف سیگار بر سلامتی
سیگار حاوی حدود 600 ماده خطرناک است که بسیاری از آنها در قلیان و سایر مواد مخدر نیز یافت می‌شوند. طبق گفته انجمن ریه آمریکا، هنگامی که این مواد می‌سوزند، بیش از 7000 ماده شیمیایی تولید می‌کنند. بسیاری از این مواد شیمیایی سمی هستند و حداقل 69 مورد از آنها نیز سرطان‌زا هستند. میزان مرگ و میر در افراد سیگاری سه برابر افراد غیر سیگاری است. در حالی که مضرات کشیدن سیگار به سرعت نمایان نمی‌شوند، اما عوارض و آسیب‌های آن ممکن است سالیان سال ادامه داشته باشند و سلامتی فرد را به خطر بیندازند.
مضرات کشیدن سیگار شامل تاثیرگذاری بر سیستم‌های داخلی بدن است. در ادامه مروری بر برخی از این تاثیرات منفی و مخرب بر سیستم‌های داخلی بدن خواهیم داشت.
سیستم عصبی مرکزی
یکی از ترکیبات موجود در سیگار که نوعی داروی تغییردهنده خلق و خو محسوب می‌شود، نیکوتین نام دارد. نیکوتین در عرض چند ثانیه به مغز شما می‌رسد و باعث می‌شود مدت کوتاهی احساس کنید انرژی بیشتری دارید و سرحال‌تر هستید؛ اما به محض آنکه اثرات آن از بین بروند، احساس خستگی و بی‌حوصلگی می‌کنید. نیکوتین ماده‌ای بسیار اعتیادآور است و اعتیاد به آن نیز ترک سیگار را بسیار دشوار می‌سازد.
ترک نیکوتین در ابتدا می‌تواند عملکرد شناختی شما را مختل کند و باعث شود احساس اضطراب، بی‌حالی و افسردگی کنید. سایر عوارض اولیه ترک نیکوتین شامل سردرد و مشکلات خواب است.
دستگاه تنفسی
هنگام استنشاق سیگار، موادی را وارد بدن خود می‌کنید که می‌توانند به ریه‌های شما آسیب برسانند. با گذشت زمان، این آسیب منجر به بروز مشکلات جدی در دستگاه تنفسی شما می‌شود. علاوه بر افزایش خطر عفونت ریه‌ها در افرادی که سیگار می‌کشند، برخی خطرات دیگر نیز می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری را به وجود آورند. برخی از این خطرات عبارتند از:
- آمفیزم (Emphysema): از بین رفتن کیسه‌های هوا در ریه‌های فرد سیگاری
- برونشیت مزمن (Chronic bronchitis): نوعی التهاب دائمی است که بر لوله‌های تنفسی ریه‌ها تأثیر می‌گذارد
- بیماری مزمن انسدادی ریه (Chronic obstructive pulmonary disease): گروهی از بیماری‌های ریه
- سرطان ریه
ترک سیگار در ابتدا ممکن است منجر به احتقان موقتی و مشکلات تنفسی شود. افزایش تولید مخاط درست بعد از ترک سیگار، علامت مثبتی در بهبودی دستگاه تنفسی شما است. کودکانی که والدین آنها سیگار می‌کشند نسبت به سایر کودکان، بیشتر در معرض سرفه، خس خس سینه و حملات آسم هستند.
سیستم قلبی عروقی
سیگار کشیدن به طور کلی به سیستم قلبی و عروقی شما آسیب می‌رساند. نیکوتین باعث سفت شدن رگ‌های خونی می‌شود و جریان خون را مسدود می‌کند. سیگار کشیدن با گذشت زمان موجب آسیب رساندن به رگ‌های خونی می‌شود و می‌تواند باعث بیماری شریان محیطی گردد. استعمال دخانیات همچنین فشار خون را بالا می‌برد، دیواره رگ‌ها را تضعیف می‌کند و باعث ایجاد لخته‌های خون می‌شود و خطر سکته مغزی را نیز افزایش می‌دهد.
اگر قبلا تحت عمل جراحی قلب باز قرار گرفته‌اید و سکته قلبی داشته‌اید، مصرف سیگار می‌تواند وضعیت قلبی شما را به خطر بیندازد و مشکلات جدی را برای سلامت قلب شما به وجود آورد.
استعمال سیگار نه تنها بر سلامت قلب و عروق شما، بلکه بر سلامتی اطرافیان شما که سیگار نمی‌کشند نیز تأثیر می‌گذارد. قرار گرفتن در معرض دود سیگار برای افراد غیر سیگاری نیز خطرات جدی به دنبال خواهد داشت. برخی از این خطرات شامل سکته مغزی، حمله قلبی و بیماری‌های قلبی است.
سیستم پوششی (پوست، مو و ناخن)
مضرات کشیدن سیگار همچنین شامل ایجاد تغییرات پوستی نیز می‌شود. مواد موجود در دود دخانیات در واقع ساختار پوست شما را تغییر می‌دهند. مطالعه‌ای جدید نشان داده است که سیگار کشیدن خطر ابتلا به سرطان پوست را به طرز چشمگیری افزایش می‌دهد. ناخن‌های دست و پای شما نیز از مضرات کشیدن سیگار مصون نیستند. سیگار کشیدن احتمال عفونت قارچی ناخن را افزایش می‌دهد. موی سر نیز تحت تأثیر نیکوتین قرار دارد و محققان دریافته‌اند که نیکوتین می‌تواند ریزش مو و طاسی سر را افزایش دهد.
دستگاه گوارش
سیگار کشیدن خطر ابتلا به سرطان دهان، گلو، حنجره و مری را افزایش می‌دهد. افراد سیگاری نیز به مراتب بیشتر از افراد دیگر در معرض خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده قرار دارند. کشیدن سیگار بر میزان انسولین بدن نیز تأثیر می‌گذارد و باعث می‌شود مقاومت در برابر انسولین در بدن شما بیشتر شود و این امر، شما را در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 و عوارض آن قرار می‌دهد.
مضرات مصرف سیگار بر اندام‌های داخلی بدن بی‌شمار است و در این بخش به برخی از آنها اشاره می‌کنیم. کشیدن سیگار می‌تواند در هر نقطه از بدن فرد باعث ایجاد سرطان شود. برخی از سرطان‌های رایجی که بر اثر مصرف سیگار به وجود می‌آیند عبارتند از مثانه، خون، دهانه رحم، روده بزرگ، مری، کلیه، حنجره، کبد، دهان، لوزالمعده، معده، نای، نایژه و ریه.
سیگار کشیدن همچنین خطر مرگ در اثر سرطان و سایر بیماری‌ها را در بیماران سرطانی و اطرافیان آنها نیز افزایش می‌دهد. کشیدن سیگار تقریبا به تمام اعضای بدن انسان آسیب می‌رساند و بر سلامت کلی فرد نیز تأثیرات جبران ناپذیری بر جای خواهد گذاشت.
تاثیرات مصرف سیگار بر زیبایی ظاهری
مضرات کشیدن سیگار علاوه بر اندام‌های داخلی بدن بر زیبایی ظاهری فرد نیز تاثیرگذار خواهد بود. کشیدن سیگار، چهره شما را در طولانی مدت تغییر می‌دهد و زیبایی‌تان را به تدریج از بین می‌برد. در این قسمت، مضرات کشیدن سیگار بر زیبایی ظاهری را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
پوست صورت زمخت و آسیب دیده
سیگار کشیدن بر عملکرد رگ‌های خونی که اکسیژن و مواد مغذی را به کل بدن منتقل می‌کنند، تاثیرات مخربی خواهد گذاشت. هنگامی که پوست از این مواد مغذی اساسی محروم شود، تغییرات پوستی حتی در سنین پایین نیز آشکار می‌شوند. به دلیل مصرف نیکوتین، افراد سیگاری ممکن است رنگ پریده به نظر برسند و یا پوست صورتشان زمخت و آسیب دیده باشد.
ایجاد چین و چروک و افتادگی پوست
دود سیگار و تنباکو حاوی بیش از 4000 ماده شیمیایی است که بسیاری از آنها سرطان‌زا هستند. همین مواد شیمایی می‌توانند باعث ایجاد چین و چروک بر روی پوست صورت شوند و شادابی پوست شما را از بین ببرند. حتی قرار گرفتن در معرض دود سیگار نیز می‌تواند بر پوست صورت تاثیر بگذارد.
افتادگی و شل شدگی بازو و سینه
سیگار کشیدن می‌تواند به الیاف الاستین (Elastin) موجود در پوست صدمه بزند و موجب افتادگی و شل شدگی پوست شود. بازوها و سینه، نواحی آسیب‌پذیر در هنگام بروز این مشکل هستند.
ایجاد خطوط و چین و چروک در اطراف لب
آسیب به الاستین موجود در سطح پوست می‌تواند بر پوست اطراف دهان و لب‌ها نیز تأثیر بگذارد و باعث ایجاد چین و چروک و خطوط عمیق شود. این دو عامل در کنار یکدیگر منجر به بروز علائم پیری زودرس پوست در اطراف دهان می‌شوند.
ایجاد لکه های پوستی
لکه‌های پوستی پس از قرار گرفتن مدت زمان طولانی در معرض آفتاب، بر روی پوست هر فرد به وجود می‌آیند. اما مطالعات نشان می‌دهند که افراد سیگاری، بیش از سایر افراد در معرض ابتلا به لکه‌های پوستی هستند.
لثه ها و دندان های آسیب دیده
داشتن دندان‌های زرد نشانه بارز کشیدن سیگار است. اما افراد سیگاری سایر مشکلات دهان و دندان مانند بیماری لثه، بوی بد دهان و افتادن دندان را نیز تجربه می‌کنند. بروز این مشکلات در تمام افراد سیگاری بسیار شایع است.
تغییر رنگ دست و ناخن ها
استعمال دخانیات، پوست دست به خصوص سر انگشتان و ناخن‌ها را لکه‌دار می‌کند و رنگ آنها را تغییر می‌دهد. بروز این نشانه‌ها می‌تواند علائمی از مصرف طولانی مدت سیگار باشد. خوشبختانه، این تغییر رنگ معمولا بعد از قطع مصرف سیگار محو می‌شود.
ریزش مو و طاسی
سیگار کشیدن می‌تواند روند طبیعی نازک شدن و ریزش مو که معمولا با افزایش سن اتفاق می‌افتد را بدتر کند. برخی تحقیقات نشان می‌دهند، مردانی که سیگار می‌کشند بیش از سایر افراد به طاسی سر مبتلا می‌شوند.
آب مروارید چشم
آب مروارید می‌تواند باعث ایجاد اختلال در بینایی شود. عمل جراحی، درمان موثری برای آب مروارید است. اما سیگار کشیدن احتمال ابتلا به آب مروارید را بسیار افزایش می‌دهد.
چین و چروک اطراف چشم
چین و چروک اطراف چشم در افراد سیگاری بسیار زودتر از افراد غیر سیگاری اتفاق می‌افتد. در افراد سیگاری به دلیل عدم رسیدن مواد مغذی و اکسیژن به پوست، اجزای داخلی موجود در پوست آسیب می‌بینند و این امر موجب ایجاد چین و چروک عمیق در اطراف چشم می‌شود.
ترک مصرف سیگار، تنها راه بهبود شکل ظاهری افراد سیگاری است. هرچند که با ترک سیگار نیز نمی‌توان به طور کامل مضرات کشیدن سیگار که در دراز مدت بر ظاهر فرد نمایان شده‌اند را از بین برد، اما می‌توان از پیشرفت آنها جلوگیری کرده و درمان را آغاز کرد.
راهکارهایی برای ترک سیگار
حال که با مضرات کشیدن سیگار و عوارض جبران ناپذیر آن آشنا شدید، اکنون چندین شیوه کارآمد را برای ترک سیگار به شما معرفی می‌کنیم.
علت اصلی خود برای ترک سیگار را بیابید
به منظور ایجاد انگیزه برای ترک سیگار، به یک دلیل محکم و شخصی نیاز دارید. شاید یکی از دلایل محکم برای ترک سیگار، محافظت از سلامت خانواده خود در برابر دود سیگار است. دلیل دیگر می‌تواند جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های مختلف باشد. به هر حال داشتن دلایل محکم برای ترک سیگار در شما انگیزه ایجاد می‌کند. بدون داشتن دلیلی قانع‌کننده برای ترک سیگار، نمی‌توانید اقدام به قطع مصرف آن کنید.
درمانی برای جایگزین نیکوتین پیدا کنید
زمانی که سیگار کشیدن را متوقف می‌کنید، فقدان نیکوتین در بدنتان می‌تواند باعث ایجاد سردرد شود و بر روحیه و یا میزان انرژی شما نیز تأثیر بگذارد. در این شرایط هوس «فقط یک نخ» ممکن است به سراغ شما بیاید. برای غلبه بر این حس باید به فکر درمانی برای جبران فقدان نیکوتین در بدن خود باشید. مطالعات نشان داده‌اند که استفاده از آدامس نیکوتین می‌تواند به شما در فرآیند ترک سیگار کمک بسیاری کند.
استفاده از قرص با تجویز پزشک
برخی قرص‌ها و داروها می‌توانند میل به کشیدن سیگار را کاهش دهند و همچنین ممکن است شما را از مصرف سیگار نیز متنفر کنند. سایر داروها می‌توانند علائم ترک سیگار از جمله افسردگی را نیز کاهش دهند.
کمک گرفتن از کسانی که دوستشان دارید
به خانواده، دوستان و افرادی که به آنها نزدیک هستید، بگویید در حال تلاش برای ترک سیگار هستید. آنها می‌توانند مشوق شما در این راه باشند و در زمانی که وسوسه می‌شوید نیز به شما انگیزه ترک سیگار می‌دهند. همچنین می‌توانید به یک گروه پشتیبانی بپیوندید و یا با یک مشاور صحبت کنید. رفتار درمانی نوعی مشاوره است که به شما کمک می‌کند راهبردهای ترک سیگار را شناسایی کرده و آنها را رعایت کنید.
خودداری از مصرف الکل و سایر محرک ها
هنگامی که الکل مصرف می‌کنید، انگیزه خود را برای ترک سیگار از دست می‌دهید. بنابراین در زمان ترک سیگار، به هیچ عنوان الکل مصرف نکنید؛ زیرا اراده شما را تضعیف می‌کند. از طرفی دیگر اگر عادت دارید در هنگام نوشیدن قهوه سیگار بکشید، این عادت را به نوشیدن چای تغییر دهید. اگر معمولا بعد از غذا سیگار می‌کشید، به جای آن می‌توانید کارهایی دیگر مانند مسواک زدن، پیاده روی، پیام دادن به دوستان یا جویدن آدامس را امتحان کنید.
مصرف میوه و سبزیجات
هنگامی که در حال ترک سیگار هستید، رژیم نگیرید. محرومیت بیش از حد می‌تواند نتیجه معکوس دهد. سعی کنید در طول فرآیند ترک سیگار، مسائل را ساده بگیرید و میوه، سبزیجات، غلات سبوس‌دار و پروتئین بدون چربی مصرف کنید. مصرف این موارد برای بدن شما مفید و لازم است و به ترک سیگار نیز کمک می‌کند.
برای خود جایزه تعیین کنید
علاوه بر تمام مزایای سلامتی ترک سیگار یکی از مهم‌ترین مزیت‌های ترک سیگار، پس‌انداز کردن پولی است که می‌خواستید صرف خرید سیگار کنید. با صرف بخشی از آن پول برای خرید چیزهایی که دوستشان دارید به خودتان جایزه دهید. ایجاد انگیزه یکی از مهم‌ترین بخش‌های فرآیند ترک سیگار است.
به خودتان استراحت دهید
یکی از دلایل سیگار کشیدن این است که نیکوتین به شما احساس آرامش می‌دهد. پس از ترک سیگار به روش‌های جدیدی برای بدست آوردن آرامش نیاز دارید. برای انجام این کار گزینه‌های زیادی وجود دارد. به عنوان مثال، می‌توانید ورزش کنید، به موسیقی مورد علاقه خود گوش دهید، با دوستان خود وقت بگذرانید، به گردش بروید و در کلاس‌های مراقبه شرکت کنید. سعی کنید در طی چند هفته اول بعد از ترک سیگار از قرار گرفتن در موقعیت‌های استرس‌زا خودداری کنید.
ما در این مقاله، مضرات کشیدن سیگار را به طور کامل مورد بررسی قرار دادیم. با استفاده از راهکارهای ذکر شده در این مقاله می‌توانید سیگار را ترک کنید و سلامتی و آرامش را به زندگی خود و اطرافیانتان بازگردانید. لطفا تجارب و نظرات خود را در قسمت ارسال دیدگاه با ما در میان بگذارید.