روش های ساده برای کاهش استرس | علت اصلی استرس چیست؟

همه ما با پدیده‌ای به نام استرس دست و پنچه نرم کرده‌ایم. فشار عصبی یکی از اجزای جدانشدنی زندگی مدرن است. در این مطلب به علل بروز استرس و راه‌های پیش‌گیری و درمان آن می‌پردازیم. در ضمن تلاش می‌کنیم روش‌های کاهش استرس را هم معرفی کنیم.

دلهره به خودی خود حس بدی نیست. در بسیاری از مواقع دلهره و نگرانی انگیزه مورد نیاز فرد برای انجام کاری را فراهم می‌کنند. استرس یکی از ابزارهای غریضی بدن انسان برای بقا است. این حس نحوه و زمان واکنش به خطرهای ذهنی را برای فرد مشخص می‌کند. با این حال، تحریک‌پذیری آسان و سریع این غریضه ممکن است منجر به بروز مشکلاتی در زندگی روزانه انسان شده و آسیبی جدی به سلامت بدن و روان او وارد کند. روش‌های زیادی برای کاهش استرس های روزانه وجود دارد. در ادامه با عوارض دلشوره و راه‌های پیش‌گیری از آن آشنا می‌شویم.

در ادامه می‌خوانید:

استرس چیست؟

دلشوره سیستم دفاعی طبیعی بدن انسان در مقابل خطرات خارجی است. این مکانیزم بدن را مملو از هورمون‌ها کرده و آن را آماده فرار از یا مقابله با خطرها می‌کند. پزشکان از این مکانیزم با نام Fight or Flight یاد می‌کنند. بدن انسان در مواقع خطر واکنش‌های متفاوتی از خود نشان می‌دهد. بخش اعظم این واکنش‌ها فیزیکی هستند. بدن به منظور محافظت از ما منابع مورد نیاز را تولید کرده و در اختیار اعضای مختلف بدن قرار می‌دهد.

در مواقع استرس‌زا بدن مقادیر زیادی کورتیزول، آدرنالین و نورادرنالین برای کاهش استرس ترشح می‌کند. این مواد شیمیایی ضربان قلب، آمادگی ماهیچه‌ها، تعرق و هوشیاری ما را افزایش می‌دهند. تمامی این فاکتورها در راستای بهبود عملکرد پاسخگویی ما نسبت به یک موقعیت خطرناک هستند. معیارهای محیط که منجر به بروز این واکنش می‌شوند، استرسور نام دارند. از جمله استرسورهای معمول می‌توان به صداهای بلند، خشونت، لحظات ترسناک در فیلم‌ها، حرکت سریع ماشین‌ها یا حتی قرارهای عاشقانه اشاره کرد. با افزایش شمار استرسورها، میزان استرس حس شده توسط فرد نیز افزایش می‌یابد.

علت استرس چیست؟

همه ما واکنش‌های متفاوتی به موقعیت‌های استرس‌زا نشان می‌دهیم. علاوه بر این، استرسورها در بین افراد مشترک نیستند. تقریبا هر چیزی در دنیا ممکن است برای یک نفر فشار عصبی ایجاد کند. برای برخی از افراد تنها اندیشیدن به برخی مسائل می‌تواند استرس‌زا باشد. از جمله تجربیات استرس‌زا می‌توان به مشکلات کاری، کمبود پول یا زمان، مشکلات خانوادگی، مریضی، روابط احساسی، رانندگی در ترافیک سنگین، صدا و شلوغی زیاد، آلودگی صوتی و وضعیتی نامعلوم اشاره کرد. تجربیات گذشته تاثیری مستقیم بر روحیات و خلقیات فرد خواهند داشت.

گاهی اوقات دلهره دلیل مشخصی ندارد. برخی از مشکلات روانی چون افسردگی، سرخوردگی و دلهره می‌توانند به راحتی فرد را درگیر فشار عصبی کنند. یکی از بدترین انواع دلشوره استرس پس از واقعه (PTSD) است. این بیماری روانی در قربانیان یک فاجعه یا افراد درگیر در تصادفات وحشتناک بروز پیدا می‌کند. کسانی که شغل‌های استرس‌زا داشته و در مراکز نظامی یا اورژانسی کار می‌کنند، باید دوره‌های آگاه‌سازی مربوط به این بیماری را بگذرانند.

عوارض و نشانه های استرس

دلهره در افراد مختلف به اشکال متفاوتی بروز پیدا می‌کند. نشانه‌های این مکانیزم به سه دسته فیزیکی، احساسی و رفتاری تقسیم می‌شوند. از شناخته شده‌ترین نشانه‌های فشار عصبی می‌توان به درد مزمن در قسمت‌های مختلف بدن، بی‌خوابی، میل جنسی اندک، مشکلات هاضمه، نخوردن یا خوردن بیش از حد غذا، خستگی و کاهش توانایی تمرکز اشاره کرد. در ادامه با شایع‌ترین عوارض قرار گرفتن در موقعیت‌های استرس‌زا آشنا می‌شویم.

سردرد

سردردهای ناشی از دلهره که در جوامع پزشکی به عنوان سردردهای تنشی شناخته می‌شوند، یکی از متداول‌ترین عوارض دلشوره و نگرانی هستند. دلیل بروز این سردرد، فشردگی ماهیچه‌های سر، صورت و گردن است. از نشانه‌های سردرد ناشی از استرس می‌توان به احساس فشار در پیشانی، نرمی پیشانی و پوست سر و درد نسبی سر اشاره کرد.

زخم معده

استرس بیش از حد در سیستم ایمنی بدن اختلال ایجاد می‌کند. یکی از نتایج این اختلال، زخم معده است. زخم معده معمولا به دلیل آلودگی، استفاده از داروهای غیرمجاز و سرطان‌ها بروز پیدا می‌کند. علاوه بر این زخم معده، خود می‌تواند دلیل ایجاد نگرانی و دلهره بیشتر در فرد باشد.

خوردن بیش از حد غذا

برخی از افراد در هنگام نگرانی شروع به غذا خوردن می‌کنند؛ حتی اگر گرسنه نباشند. این مهم منجر به جذب بیش از حد کالری توسط فرد شده و خطری جدی برای سلامتی او است. غذا خوردن ناشی از استرس می‌تواند منجر به افزایش خطرناک وزن شود.

انواع استرس

استرس به سه دسته لحظه‌ای، مکرر و مزمن تقسیم می‌شود. در ادامه به این سه مورد می‌پردازیم.

استرس لحظه‌ای

این نوع از دلهره می‌تواند برای همه افراد اتفاق بیفتد. استر‌س لحظه‌ای واکنش سریع بدن به موقعیت‌های جدید و چالش‌برانگیز است. برای مثال هنگامی که در آخرین لحظه از تصادفی مرگبار جلوگیری می‌کنید، درگیر این نوع از استر‌س می‌شوید.

استرس لحظه‌ای مي‌تواند ناشی از اتفاقات لذت‌بخش نیز باشد. آن حال خوشی که هنگام سوار شدن بر ترن هوایی پیدا می‌کنید، ناشی از این نوع دلهره است. این نوع استرس‌ها در نوع خود مفید بوده و بدن را در مقابل خطرهای احتمالی آماده می‌کنند. با این حال، استرس لحظه‌ای حاد می‌تواند منجر به PTSD شود.

استرس مکرر

با تکرار شدن دلشوره لحظه‌ای در بازه‌های زمانی مختلف، دلهره حالت مکرر پیدا می‌کند. این شرایط عمدتا برای افرادی که شغل‌های هیجان‌انگیز دارند ایجاد می‌شود. پلیس‌ها و آتش‌نشانان از جمله افراد در معرض ابتلا به این نوع از دلشوره هستند. دلهره مکرر می‌تواند منجر به مشکلات جسمی و روانی خطرناکی شود که باید برای کاهش استرس به پزشک یا روانشناس مراجعه کرد.

استرس مزمن

دلهره مکرر در صورت تداوم برای زمان طولانی حالت مزمن پیدا می‌کند. دلشوره مزمن تاثیرات منفی فراوانی بر سلامتی فرد دارد. از جمله عوارض فشار عصبی مزمن می‌توان به اضطراب دائمی، مشکلات قلبی و عروقی، افسردگی، فشار خون بالا و ضعف سیستم ایمنی اشاره کرد.

مقابله برای کاهش استرس

درمان دلهره عمدتا از طریق جلسات روان‌شناسانه و تلاش‌های فردی بیمار انجام می‌شود. علاوه بر این داروهایی مخصوص کاهش استرس نیز وجود دارند. کمتر پیش می‌آید که پزشکان برای درمان دلهره به تنهایی دارو تجویز کنند. در مواقعی که فرد از افسردگی یا بیماری‌های مشابه رنج می‌برد، مصرف داروهای ضد افسردگی به او پیشنهاد می‌شود؛ اما داروها تنها استرس را برای مدتی محدود پنهان کرده و آن را رفع نمی‌کنند.

مدیریت استرس

راه‌های متعددی برای مدیریت دلهره وجود دارند. در ادامه می‌توانید لیستی از متداول‌ترین و موثرترین راه‌ها برای کنار آمدن با این مکانیزم را مشاهده کنید.

• ورزش کنید
• از مصرف بیش از حد الکل، کافئین و مواد مخدر خودداری کنید
• غذاهای سالم مصرف کنید
• برای زندگی‌ خود برنامه بریزید
• زمان‌هایی در روز را به استراحت و آرامش روان خود اختصاص دهید
• با دوستان و آشنایان خود صحبت کنید
• راه کاهش استر‌س مخصوص به خود را پیدا کنید

در این مطلب به مقوله پیچیده استرس و راه‌های مقابله با آن پرداختیم. آیا شما از دلهره رنج می‌برید؟ شما چه روشی برای کاهش استرس پیشنهاد می‌دهید؟ نظرات و تجربیاتتان را با ما به اشتراک بگذارید.