نقد فیلم Don't Worry, He Won't Get Far on Foot ؛ جدیدترین اثر خواکین فینیکس

فیلم «نگران نباش، با پای پیاده زیاد دور نخواهد شد» یا Don’t Worry, He Won’t Get Far on Foot به کارگردانی گاس ون سنت و با بازی خواکین فینیکس امسال اکران شد. در ادامه به بررسی این فیلم خواهیم پرداخت.

آخرین اثر گاس ون سنت، معجونی که همه مواد سازنده آن بشدت بی‌تظاهر و معمولی است، اما نمی‌توان طعم خوبش را فراموش کرد. فیلم به اوج نمایش بی‌ریایی که یک اثر می‌تواند، دست یافته است؛ و این خصت در عدم تظاهر شامل همه اجزای آن می‌شود. از سرهم کردن خرده روایت‌های زندگی «جان کالاهان»، تا بازی بازیگران و حتی تدوین غیر تداومی فیلم که با مشارکت خود گاس ون سنت انجام گرفته است.

همچنین بخوانید :

باکس آفیس: First Man ترسیمی اسکاری از زندگی نیل آرمسترانگ

باکس آفیس: زهر خفیف Venom روی منتقدین اثری نداشت

زمان: اوایل دهه 80 میلادی؛ مکان: پورتلند اوریگن. جان کالاهان (خواکین فینیکس) عیاش و سرخوش که نوشیدن الکل برایش همانند نفس کشیدن می‌ماند، راوی داستان هبوط خود است. روایت کمدی تلخ و سیاه زندگی کالاهان همانند کارتون‌هایش، حسی از قدرشناسی و شکرگزاری درباره سلامت جسم و روان برای بیننده ایجاد می‌کند و اینکه چگونه با کشف و پشتکار می‌توان عاقبت از زندگی به معنای واقعی لذت برد.

همه چیز از جایی شروع می‌شود که کالاهانِ مست، به رفیق از خودش بی‌خودتر، اجازه می‌دهد تا فرمان فولکس بیتل را در دست بگیرد. طنز داستان اینکه «دکستر» (جک بلک) با چند خراش سطحی خیلی سرخوش از مهلکه بدر می‌آید، اما در نهایت این جان است که با تلخی دردناکی به زندگی ادامه خواهد داد. در ادامه تلاش آدمی را دنبال می‌کنیم که با پشت سر گذراندن قدم‌های دوازده گانه رستگاری و کشف استعداد کشیدن کارتون‌های نیش‌دار، از حضیض تک‌سلولی به اوج ایستادن در پشت تریبونِ تشویق (اشاره به کارتون فرگشت جان کالاهان) رسید.

گاس ون سنت، گویی همیشه در وصل شدن به سینمای بدنه و کمپانی‌های نامدار و یا مستقل بودن و دنبال پروژه شخصی رفتن، در حال گذار بوده. بعد از چند تجربه فیلم کوتاه و موزیک ویدئو، با ساخت «شب بد» (1985) نظر کمپانی‌ها را جلب می‌کند و حتی با یونیورسال هم قرارداد می‌بندد اما این همکاری زیاد طول نمی‌کشد. ظاهرن از همین‌جا بود که متوجه می‌شود باید همیشه راه خود را رفت و کار خود را کرد. فقط گاهی هم با وسوسه سناریوی خوب و دغدغه کسب درآمد، به سینمای بدنه نیم‌نگاهی می‌انداخت. از فیلمنامه مشترک مت دیمون و بن افلک بود که «ویل هانتینگ نابغه» خلق شد. همچنین دغدغه‌های شخصی و اجتماعی گاس ون سنت بود که اثری مثل «فیل» را بوجود آورد و البته با هر دوی این‌ها در جشنواره‌های مهم به موفقیت‌های بزرگ دست پیدا کرد.

نقل قول:

کارگردان سعی کرده داستان را در عین سادگی، با حرکت‌های دوربینی که به چشم نمی‌آید، میزانسن‌های هوشمندانه و تدوین غیر تداومی که البته کمی به سردرگمی زمانی می‌انجامد، خلاقانه روایت کند.

رابطه گاس ون سنت با بازیگرها هم به نوعی جالب است. او باعث کشف کیانو ریوز شد؛ ریور فینیکس را به‌عنوان چهره‌ای جذاب معرفی کرد و بعدها در مرثیه‌اش چند کار کوتاه و بلند ساخت و به ستاره جوانمرگش تقدیم کرد. با فیلم «به خاطرش مردن» (1995)، نیکول کیدمن را به‌عنوان بازیگری که باید جدی‌اش گرفت معرفی می‌کند که البته اولین همکاری‌اش با خواکین، برادر کوچکتر ریور فینیکس هم بود. ون سنت بعدها چند تجربه با بزرگانی مثل رابین ویلیامز، شان پن و شان کانری از سر می‌گذراند. نکته‌ای که جالب است اینکه وقتی به دغدغه‌های شخصی خودش می‌پردازد مجبور است به گونه‌ای شهودی با نابازیگران خود سروکله بزند؛ شاید همین تجربیات باعث شده که بازی بازیگران حرفه‌ای هم در فیلم‌هایش، ضمن درخشش در هاله‌ای از بی‌تظاهری و واقع‌گرایی نمایش پیدا کند. اینگونه است که خواکین فینیکس (جان کالاهان)، همزادپندار و درخشان ظاهر می‌شود. هر چند که برای این نقش، آنقدرها هم که باید جوان نیست.

داستان فیلم در نوع خود، یعنی فیلم‌های اتوبیوگرافی که به زندگی ویلچرنشینان موفق می‌پردازد، همانند نمونه‌های شاخص این نوع، آنچنان موفق نیست. نمونه‌هایی مثل «پای چپ من» (جیم شریدان) یا «مکعب غواصی و پروانه» (جولین اشنابل)؛ اما کارگردان سعی کرده داستان را در عین سادگی، با حرکت‌های دوربینی که به چشم نمی‌آید، میزانسن‌های هوشمندانه و تدوین غیر تداومی که البته کمی به سردرگمی زمانی می‌انجامد، خلاقانه روایت کند. بازی بازیگران قابل تحسین است؛ جدا از نمایش دوست‌داشتنی خواکین فینیکس، جونا هیل در نقش «دنی» با شمایلی مسیح‌گونه و حرکات ظریف و لحن صدای یک همجنسگرای کاریزماتیک، با دیالوگ ساده و همیشگی خود (آب بخور)، که به نظر حاصل همفکری گاس ون سنت همجنسگرا و هوش فراوان خود اوست، غیر قابل تشخیص و فوق درخشان ظاهر می‌شود.

درست است که فیلم «نگران نباش، او با پای پیاده زیاد دور نخواهد شد» در کارنامه گاس ون سنت به جایگاه والایی همچون «فیل»، «ویل هانتینگ نابغه» یا «میلک» نمی‌رسد، یا همانند خود جان کالاهان و قصه شکوفایی یک انسان از ورطه فلاکت تا اوج بخشودگی و رضایتمندی قرار نمی‌گیرد، اما با یک پایان‌بندی بی‌آلایش و ساده، همچون اسکیت‌سواریِ چند کودک در سرازیری یک خیابان به انجام می‌رسد و تماشای آن بسیار لذت‌بخش خواهد بود.