طی سالیان اخیر خبرهای فراوانی در خصوص گرمایش جهانی و خطرات مختلف آن شنیده شده است. اما شاید تاکنون تصور نمیکردید که این موضوع تا چند دهه آینده میتواند به قیمت انقراض درختان کاکائو و نایاب شدن یک خوراکی خوشمزه و پرطرفدار یعنی شکلات تمام شود.
کشاورزانی که در زمینه پرورش گیاهان کاکائو فعالیت میکنند هشدار دادهاند که گرمایش جهانی و اقلیم خشک ناشی از آن اثر مخربی بر محصولاتشان داشته و خواهد داشت. در همین راستا دانشمندان نیز پیشبینی کردهاند در صورت ادامهی این روند و عدم اقدام عاجل در این خصوص، کشت و کار کاکائو تا چند دهه آینده به طور کل از بین خواهد رفت.
اصولاً کاکائو گیاه حساسی است و در معدود مناطقی از کره زمین قابلیت رشد و نمو دارد؛ ضمن اینکه روی خوشی به تغییرات ناگهانی آب و هوا نیز نشان نمیدهد. به همین دلیل با روند شتابان گرم شدن کره زمین، پیشبینی میشود تا چند دهه آینده اثری از این درختان دیده نشود.
البته هرچند مقوله گرم شدن زمین و مقابله با آن تا حد زیادی به تصمیمات سیاستمداران گره خورده است اما محققان نیز دست روی دست نگذاشته و گروهی از آنها به طور خاص برای نجات درختان کاکائو پیشقدم شدهاند. محققین دانشگاه کالیفرنیا در حال دستکاری ژنتیکی گیاهان کاکائو هستند تا از این طریق درختانی مقاوم پدید بیاورند که تاب مقاومت در برابر تنشهای گرمایی و خشکی شدید را داشته باشند. این پروژه در صورت نتیجه بخش بودن سبب خواهد شد کشاورزان در مزارع فعلی کاکائو نیز قادر به پرورش محصولات آیندهی خود باشند و دربهدر به دنبال یافتن زمینهای کشت جدید با شرایط آب و هوایی مناسبتر نباشند.
در این مطالعه که با حمایت کمپانی Mars (مالک برخی از برندهای محبوب شکلات از جمله Snickers) در جریان است محققین از تکنولوژی CRISPR برای ایجاد تغییرات در ژنتیک گیاهان استفاده میکنند. البته اغلب از این تکنولوژی به نیکی یاد نمیشود چرا که مقوله دستکاری ژنتیکی از نظر اخلاقی با ابهامات فراوانی روبهرو است و نگرانیهایی در خصوص امکان کاربرد CRISPR روی نوع بشر و خلق انسانهای تراریخته وجود دارد.
اخیراً نیز گروهی از مهندسین ژنتیک این تکنیک را روی گروهی از خوکها به منظور افزایش مقاومت آنها در برابر سرما پیاده سازی کردند. در این آزمایش دستکاری برخی از ژنها که مسئول تنظیم دمای بدن شناخته میشوند موجب افزایش متابولیسم داخلی حیوانات شد که به طور نظری میتوان آن را به منزله افزایش مقاومت خوکها در برابر سرما قلمداد کرد.
مطالعه روی گیاهان کاکائو همچنان ادامه دارد و البته هنوز فرصت کافی برای به نتیجه رسیدن آزمایشها باقیست اما اگر این تلاشها به بنبست ختم شود شاید در آیندهای نه چندان دور شکلات به یک خوراکی بسیار کمیاب و گران بدل شود.