محققان توانسته‌اند راهی پیدا کنند که منجر به شناسایی نوعی ویروس نهفته در بدن انسان می‌شود. تا پیش از این، شناسایی این ویروس‌ها بسیار سخت بود.
هرپس‌ویروسان انسانی همچون HHV-6 که عامل بیماری‌های مختلفی مانند تبخال هستند، می‌توانند تا چندین سال درون سلول‌ها غیرفعال باقی بمانند، بدون آنکه مورد شناسایی قرار گیرند. این ویروس‌ها هنگامی که دوباره فعال می‌شوند، می‌توانند شرایطی بسیار سخت و طاقت‌فرسا را برای بیمار رقم بزنند. محققان حالا راهی پیدا کرده‌اند که می‌توانند از طریق آن ویروس‌های فعال و غیرفعال را از یکدیگر تشخیص دهند.
هرپس‌ویروس انسانی 6 تحت عنوان HHV-6 تقریبا تمامی انسان‌های روی کره زمین را آلوده می‌کند، اما تنها تعدادی از آنها در طول زندگی فرد، نشان‌هایی از خود را نشان می‌دهند؛ HHV-6 یکی از شایع‌ترین ویروس‌ها در میان جمعیت انسان‌های روی زمین است. بین 95 تا 100 درصد بزرگسالان سالم، پادتن‌هایی برای این ویروس دارند که نشان‌دهنده مبتلا شدن آنها در گذشته به این ویروس است.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
نگاهی به ویروس‌ها
ویروسی که درون دی‌ان‌ای (DNA) پنهان می‌شود
در کل دو نوع از این ویروس در دنیا وجود دارد: HHV-6A و HHV-6B. ویروس HHV-6B قالبا در دوران نوزادی به عنوان بیماری ششم فرد را مبتلا می‌کند، در حالی که HHV-6A معمولا تا مدت‌ها بدون علامت باقی می‌ماند. بعد از آلوده شدن ابتدایی، این ویروس با متصل شدن به دی‌ان‌ای درون سلول تا مدت‌ها به صورت پنهان است.
آلوده شدن به این نوع ویروس معمولا بی‌خطر است، اما در شرایطی خاص، این ویروس می‌تواند دوباره فعال شود. به‌عنوان مثال، بعد از عفونت کلامیدیا، پیوند اعضا، نقص ایمنی بدن یا استفاده از داروهایی خاص این اتفاق می‌تواند روی دهد.
عاملی برای بیماری‌های متعدد
در حالی که تا مدت‌ها کارشناسان تصور می‌کردند که HHV-6 هیچ تاثیر منفی روی بدن انسان ندارد، اخیرا دانشمندان به شکل روزافزونی به این مسئله پی برده‌اند که این ویروس می‌تواند باعث بیماری‌های گوناگونی از جمله ام‌اس یا سندروم خستگی مزمن شود. مطالعات اخیر حتی نشان از نقش احتمالی HHV-6 در بیماری‌های متعددی در زمینه سیستم عصبی مرکزی از جمله شیزوفرنی، اختلال دوقطبی، افسردگی یا آلزایمر دارند.
دکتر بوپش پراستی، مسئولیت یافته‌های اخیر را بر عهده دارد. این دانشمند عضوی از تیم تحقیقاتی در دانشگاه وورتسبورگ در آلمان است. دکتر پراستی اخیرا روشی را کشف کرده که در آن برای اولین بار هرپس‌ویروس‌ها مجددا فعال شدند تا به شناسایی آنها در مراحل اولیه کمک شود.
استفاده از مولکول‌های «میکرو آر ان ای» به عنوان شاخص
بتاهرپس‌ویروس‌هایی همچون هرپس‌ویروس 6A، 6B و 7 درون قسمت‌های انتهایی و سابتلومریک کروموزوم‌های انسانی قرار می‌گیرند و به صورت نهفته درمی‌آیند. این امر شناسایی آنها را در مراحل ابتدایی فعال‌سازی ویروسی و بر اساس انالیز دی‌ان‌ای سخت می‌کند. دکتر پراستی و همراهانش در این آزمایش، روشی جایگزین را یافته‌اند که می‌تواند نوعی نشانگر زیستی برای شناسایی HHV-6 به شمار آید.
دکتر پراستی در توضیحات خود می‌گوید: «ما مولکول‌های میکرو آر ان ای زیادی را شناسایی کردیم که در هر دو حالت نهفته بودن و فعال شدن ویروس ساخته شده‌اند.» میکرو آر ان ای به صورت مستقیم بر متابولیسم سلولی تاثیر می‌گذارد. آر ان ای باعث جریان پیدا کردن اطلاعات ژنتیک از هسته دی‌ان‌ای در سلول می‌شود، جایی که به صورت پروتئین تبدیل می‌شود. انواع میکرو آر ان ای‌ها در این روند نقش تنظیم‌کننده را دارند. آنها می‌توانند به مولکول‌های آر ان ای متصل شوند و از تبدیل شدن آنها به پروتئین و یا تجزیه انواع آر ان ای جلوگیری کنند. دکتر پراستی اطمینان دارد که شناسایی این انواع ویروسی میکرو آر ان ای می‌تواند نوعی نشانگر زیستی ایده‌آل در شرایط آزمایشگاهی و بالینی باشد.
نمونه‌برداری بافت‌ها فرضیات را تایید می‌کند
دانشمندان با انجام مطالعات نمونه‌برداری بافت‌ها توانسته‌اند فرضیات خود را به اثبات برسانند. این مطالعات روی بدن زن جوانی انجام شد که به شکل غم‌انگیزی به خاطر سندروم حساسیت ناشی از دارو فوت کرده بود. این سندروم شرایطی است که طی آن بیمار دچار جوش‌های پوستی، از کار افتادن اندام‌ها و همین طور افزایش تعداد سلول‌های خونی می‌شود.
دانشمندان مدت‌ها بود که نسبت به این موارد مشکوک بودند و احتمال می‌دادند این موارد به خاطر داروهایی رخ داده باشد که باعث فعال شدن ویروس‌ها شده‌اند، اما نمی‌توانستند دلیلی برای فرضیه خود بیابند. دکتر پراستی و همکارانش حالا توانسته‌اند انواعی از دی‌ان‌ای HHV-6 را در خون شخص فوت شده بیابند، اما این امر در غلظت‌های گوناگون در مراحل مختلف بیماری متفاوت است. برای مثال، هنگام مرگ میزان ویروس‌ها بسیار کم بود، در حالی که خلاف این مسئله در مورد غلظت انواع میکرو آر ان ای‌ها صحت داشت. دکتر بوپش پراستی می‌گوید: «تمامی نمونه‌های بافت‌برداری علامت مثبتی را برای چنین نوعی از آر ان ای نشان دادند.» این امر نشان‌دهنده تاثیر احتمالی آر ان ای به عنوان یک نشانگر ویروسی برای شناسایی عفونت ویروسی فعال در بدن انسان است.
با این یافته‌ها، دکتر پراستی و تیم همراهش، برای اولین بار در آزمایشات نشان داده‌اند که برخی از داروهای تجویز شده این پتانسیل را دارند که ویروس HHV-6 را دوباره فعال کنند و حتی باعث به خطر افتادن جان افراد شوند. شناسایی اولیه فعال شدن دوباره ویروس‌ها می‌تواند بسیار برای تشخیص‌های بالینی موثر و مناسب باشد.
سخن پایانی
برای اطلاع بیشتر از اخبار علمی با پلازا همراه بمانید، شما همچنین می‌توانید در بخش نظرات، دیدگاه خود را با ما به اشتراک بگذارید.