10 سال از عرضه اولین گوشی اندرویدی با نام T-Mobile G1 می‌گذرد. در این نوشتار با هم مرور خواهیم کرد که چگونه اندروید از همان ابتدا آیفون را به چالش می‌کشد و چگونه اولین گوشی اندرویدی، دنیای گوشی‌های هوشمند را تغییر داده است.
اولین گوشی اندرویدی گوگل امروز 10 ساله شد. سخت است که باور کنیم اولین گوشی اندرویدی که کار خود را آغاز کرد HTC Dream بود که در آمریکا با نام T-Mobile G1 شناخته می‌شد و ظاهری ناخوشایند داشت! این گوشی ظاهر جالبی نداشت؛ یک صفحه کلید فیزیکی با کلیدهای تخت و یک حاشیه بزرگ در مسیر تایپ، سبب می‌شد که تایپ کردن برای کاربر خیلی سخت شود. همچنین این گوشی فاقد جک هدفون و صفحه کلید مجازی بود. اما باید گفت که این گوشی سنگین و به ظاهر زشت، دنیای گوشی‌های هوشمند را تغییر داد و کمک کرد که به جایی که الان هستیم، برسیم.
گوگل در تاریخ 23 سپتامبر سال 2008، گوشی HTC Dream خود را رونمایی کرد؛ دقیقا یک سال پس از آنکه نسل اول آیفون‌های اپل به معنای کامل تغییر شکل یافتند و مشابه چیزی شدند که به آنها گوشی هوشمند بگویند. با وجود آنکه قدرت آیفون در طراحی ساده و طرح بصری آن بود اما اولین گوشی اندرویدی قابلیت شخصی‌سازی کردن تجارب کاربران را برای آنها به ارمغان آورد. امروزه بیش از 85 درصد از تمام گوشی‌های دنیا، سیستم عامل اندروید را اجرا می‌کنند.
آن روزها گوشی هوشمند HTC Dream (که در آمریکا با نام T-Mobile G1 شناخته می‌شد)، ویژگی‌های مهمی نظیر دوربین بهتر و قابلیت کپی کردن و انتقال متون را به کاربران ارائه می‌کرد که آیفون 3G که سیستم عامل iOS 2 را اجرا می‌کرد، قادر نبود آن امکانات را به کاربران خود بدهد.
قدرت پلتفرم گوگل و مهم تر از همه G1 ثابت کرد که یک شرکت نرم‌افزاری نیز می‌تواند موفقیت را به یک گوشی هوشمند بازگرداند. در ادامه 6 فاکتوری که سبب شد اولین گوشی اندرویدی، جهان گوشی‌های هوشمند را تغییر دهد با هم مرور خواهیم کرد.
۱. قابلیت شخصی‌سازی
G1 خیلی سریع، راه خود را از اولین آیفون جدا کرد و به کاربران خود این اجازه را می‌داد که نحوه استفاده خود از گوشی را تغییر دهند. این گوشی درواقع ثابت کرد که قابلیت شخصی‌سازی، مهم‌ترین فاکتور یک گوشی هوشمند است. جاه‌طلبان واقعی می‌توانند برای خود اپلیکیشن بنویسند اما برای اکثر مردم صفحه نمایش هوم G1 به معنای یک آغاز خوب و بخش اصلی هویت اندروید بود. و درواقع لانچرهای اپلیکیشن، آیکون‌ها، تصاویرزمینه، ویجت‌ها و فولدرها همگی قابلیت شخصی‌سازی داشتند.
پس از آن، آیفون نیز در این بخش دست به‌کار شد و امکان تغییر دادن تصویرزمینه صفحه هوم گوشی و تغییر آرایش و چیدن اپلیکیشن‌ها در فولدرها را برای کاربران خود ایجاد کرد؛ اما G1 نشان داد که شخصی‌سازی در گوشی‌های هوشمند مسئله مهمی است و روشی که در اندروید ایجاد می‌کرد به‌مراتب خیلی ساده‌تر از محیط ویندوز موبایل بود.
البته این شخصی‌سازی تنها مربوط به کاربران نبود بلکه پلتفرم باز اندروید به سازندگان گوشی‌های هوشمند این اجازه را می‌داد که براساس پایه اصلی سیستم عامل اندروید، تم‌ها، لانچرها، اپلیکیشن‌ها و حتی ویژگی‌های اضافی دیگر را بسازند. البته یکسری اشکالات و نواقص در این سیستم باز، دیده می‌شد؛ برای مثال بخش‌بخش شدن (Fragmentation) بعدها مانع از به‌روزرسانی سریع اندروید شد. به‌ویژه آنکه سازندگان گوشی هوشمند مجبور بودند که براساس این به‌روزرسانی‌ها، پوسته‌های سفارشی خود را مطابقت دهند.
تمایل و اشتیاق کاربران برای شخصی‌سازی کردن محیط اندروید از همان اولین گوشی G1 کاملا مشهود بود و به جرات می‌توان گفت که این همان چیزی است که امروزه اندروید را تا حد زیادی موفق ساخته است.
۲. فروشگاه اپلیکیشن‌ها
اپ‌استور آیتونز تنها چند ماه قبل از آمدن G1، کار خود را شروع کرد اما گوشی HTC به‌واسطه اکوسیستم اپلیکیشن خود، کودتایی را علیه گوشی هوشمند سال 2007 اپل راه انداخت.
فروشگاه اندروید که بعدها به نام گوگل پلی تغییر نام داد، نشان داد که کاربران G1 لازم نیست منتظر بمانند بلکه کافی است به این فروشگاه اینترنتی مراجعه کرده و بازی، اپلیکیشن یا هرآنچه که به آن نیاز دارند را برای گوشی خود بگیرند و حتی مشخص می‌کرد که چه اپلیکیشن‌هایی در آینده برای G1 عرضه خواهد شد که G1 نیز قابلیت پشتیبانی از آنها را داشته باشد.
ماهیت اصلی این فروشگاه اندروید، مزایا و معایبی داشت. فروشگاه گوگل مجموعه متنوعی از اپلیکیشن‌ها با محدوده وسیع انتخاب داشت و همچنین برای توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌ها، دوستانه‌تر به‌نظر می‌رسید. اما در مقابل کنترل کمتری روی اپلیکیشن‌ها داشت و برنامه‌ها همیشه مطابق با آخرین نسخه به‌روزرسانی شده اندورید نبودند.
۳. اپلیکیشن‌های قدرتمند گوگل
G1 به عنوان اولین گوشی اندرویدی به گوگل اجازه داد تا کاربران خود را به ابزارهای آنلاین خود وابسته‌تر کند. در آن روزها تمرکز اپل بیشتر بر سخت‌افزارهای خود بود؛ اولین آیفون اساسا جادویی‌ترین آیپادی است که اپل تا به حال ساخته است و اپلیکیشن‌هایی را اجرا می‌کرد که می‌توانستیم آنها را در مک نیز ببینیم.
اما گوگل رویکردی متضاد را در پیش گرفت و بیشتر بر اکوسیستم قوی نرم‌افزاری خود تمرکز کرده بود. برای مثال شما در حال حاضر موتور جستجوی قوی گوگل، اپلیکیشن جیمیل و اپلیکیشن جالب گوگل‌مپس را در گوشی هوشمند خود برای همیشه با خود به همراه دارید. بله درست است؛ تعدادی زیادی از این اپلیکیشن‌ها در آیفون نیز در دسترس هستند برای مثال برای یک مدت زمانی اپلیکیشن گوگل مپس، به‌صورت پیش‌فرض در آیفون‌ها استفاده می‌شد تا اینکه اپل اپلیکیشن نقشه‌خوانی خود را ایجاد کرد که البته در ابتدا بسیار ناقص‌تر از نسخه Apple Maps بود که در سال 2012 عرضه شد. اما اپلیکیشن نقشه‌خوانی گوگل مپ در اندروید کاملا به‌صورت پیش‌فرض و یکپارچه مورداستفاده قرار می‌گرفت. اگر درحال حاضر نیز از یکی از ابزارها و اپلیکیشن‌های گوگل استفاده می‌کنید، تائید خواهید کرد که اندروید در این زمینه بدون نقص و مشکل است.
درواقع این بدین معناست که می‌توان از اپلیکیشن‌های گوگل در خانه، محیط کار و یا هرجای دیگری به‌راحتی و بدون هیچ مشکلی استفاده کرد.
۴. طراحی
باوجود آنکه اولین گوشی اندرویدی دارای یک صفحه کلید QWERTY با دکمه‌های بسیار بود اما پس از آن دیگر گوشی‌های اندرویدی طراحی‌های متنوع‌تری پیدا کردند. درواقع وظیفه G1 آن بود که به خریداران نشان دهد که یک گوشی ساخت گوگل، چگونه کار می‌کند و بنابراین دیگر گوشی‌های اندرویدی کار خود را با ساختاری قوی‌تر آغاز کردند.
مدت زیادی از ظهور اولین گوشی‌های موتورولا، سامسونگ، ال جی و گوشی‌های بیشتر HTC نمی‌گذرد. این گوشی‌های مختلف اندرویدی در اندازه‌های مختلف صفحه نمایش، ابعاد و قابلیت‌های متنوع دوربین، به بازار گوشی‌های هوشمند آمدند.
اما بدون آنکه اولین گوشی اندرویدی G1 به بازار بیاید، پرچم اندروید را به اهتزاز درآورد، علایق خریداران را تست کرده و بررسی کند، هرگز قادر نبودیم که گوشی موتورولا Droid که به عنوان جایگزین واقعی آیفون به بازار آمد و یا گوشی هوشمند HTC Evo 4G که اولین گوشی هوشمندی بود که در آمریکا با با تکنولوژی 4G عرضه می‌شد، اولین سری گلکسی نوت سامسونگ با قلم اس پن خود و یا گوگل پیکسل 3 که در تاریخ 9 اکتبر (17 مهر) رونمایی می‌شود را ببینیم.
۵. جادوی HTC راه را برای پیکسل هموار کرد
تا پیش از عرضه T-Mobile G1، کمپانی HTC یک تولیدکننده کوچک تایوانی بود که تلاش می‌کرد در میان غول‌هایی نظیر سامسونگ و موتورولا تبدیل به یک برند جهانی شود.
G1 این فرصت را به HTC داد که مشارکت و همکاری خود را با کمپانی بزرگ گوگل آغاز کند. پس از آن گوشی‌هایی نظیر Google Ion / T-mobile My Touch 3G که دومین گوشی اندرویدی بود، HTC Hero اولین گوشی اندرویدی CDMA، و گوشی هوشمند HTC Droid Eris اولین گوشی اندرویدی با قابلیت بزرگنمایی با کشیدن انگشت روی صفحه نمایش معرفی شدند.
اما HTC با معرفی Nexus One در سال 2010 گام بزرگی برداشت. این گوشی یک گوشی کاملا اندرویدی بود که به‌روزرسانی‌های اندروید را به سرعت دریافت می‌کرد و قالب‌ها و تم‌های جدیدی را برای کاربران ارائه کرد که به خوبی جایگزین پوسته‌ها و قالب‌های رایج شد. پس از آن HTC به ساخت و عرضه گوشی‌های هوشمند و پیشرفته‌تر اندرویدی ادامه داد و اولین گوشی پیکسل فون را در سال 2016 به بازار فرستاد. قابل ذکر است در سال جاری گوگل حدود 1.1 میلیارد دلار برای استخدام مهندسان HTC هزینه کرد تا زمینه را برای ساخت گوشی‌های سال آینده خود، هموار کند.
۶. رقابت جدی با آیفون
شاید یکی از مهم‌ترین تاثیرات HTC Dream / T-Mobile G1 نقش آن به عنوان رقیب جدی آیفون بود. گوگل و اپل که دفاتر مرکزی آنها تنها حدود 11 مایل در سیلیکون ولی از هم فاصله دارد، دو شرکت قدرتمند و معتبر در زمینه تکنولوژی در سراسر جهان به‌شمار می‌روند. این دو کمپانی، گوشی‌های هوشمند خود را در بازار شلوغی که توسط گوشی‌های نوکیا (با سیستم عامل سیمبین)، بلک بری و ویندوز موبایل اشغال شده بود، به میدان فرستادند.
محبوبیت آیفون افزایش یافت و سیستم‌عامل‌های قدیمی نتوانستند با آن مقابله کنند و کنار کشیدند اما با آمدن اندروید، ماجرا تغییر کرد. اندروید با ظاهر جدید و تازه خود به عنوان رقیب جدی آیفون به بازار آمد.
T-Mobile G1 به اپل فشار آورد که ویژگی‌های بهتری برای آیفون‌های خود ارائه کند و سبب شد که قابلیت‌هایی نظیر دوربین با کیفیت بالاتر، نقشه‌خوانی و کپی و چسباندن متون را به آیفون‌های بعدی بیاورد. گوگل در این زمینه بسیار موفق بود و امروز اندروید با قدرت تمام با آیفون رقابت می‌کند. جالب اینجا است که همه این ماجرا از یک گوشی ساده و کوچک اندرویدی آغاز شد.