واژه اورکلاک (Overclock) به گوش همه ما آشنا است. معمولا قطعات کامپیوتری مثل کارت گرافیک و پردازنده، بالاتر از ظرفیت اسمی خود، یک ظرفیت دیگر هم دارند. گرفتن حداکثر کارایی از کارت گرافیک و پردازنده و … را اورکلاک می‌گویند؛ اما چگونه کارت گرافیک خود را اورکلاک کنیم؟
به دنیای اورکلاک خوش آمدید! اورکلاک کردن یک قطعه کامپیوتری همانند دوپینگ کردن یک ورزشکار المپیک است. معمولا جدای از ظرفیت‌های اسمی که برای قطعات کامپیوتری تعریف می‌شود، اکثر این قطعات در شرایطی خاص و در زمانی محدود می‌توانند فراتر از چیزی که از آن‌ها انتظار داریم عمل کنند و کارایی فوق‌العاده بیشتری را به ما بدهند. به یاد داشته باشید همانطور که ممکن است یک ورزشکار با اورکلاک کردن آسیب‌های جدی ببیند، کارت گرافیک و یا هر قطعه کامپیوتری شما هم ممکن است با ایجاد شرایط غلط و غیرمناسب برای آن در هنگام اورکلاک شدن، آسیب ببیند. این کار تنها در صورت لزوم یا برای یک بار امتحان کردن به درد می‌خورد. پس لطفا فقط یک بار کامیپوتر خود را به آن سوی مرز‌های توانایی‌اش هل بدهید!
با داشتن نرم‌افزار‌هایی مثل DirectX 11 و DirectX 12 کارت گرافیک شما به خوبی کار می‌کند و هیچ نیاری به اورکلاک کردن برای داشتن کارایی بالاتر نیست، اما اگر گیمر هستید و می‌خواهید یک بازی گرافیکی را با کارت گرافیک میان رده خود اجرا کنید، شاید اورکلاک کردن پایین‌ترین، ریسک باشد. این کار متفاوت‌تر از تنها فشار دادن یک دکمه در برنامه‌هایی مثل Nvidia GPU Boost یا AMD Power Tune است. با استفاده از برخی نرم‌افزار‌های دیگر نیز می‌توانید کارایی کارت گرافیک خود را بدون هیچ هزینه اضافی بالا ببرید. البته لازم به ذکر است که اورکلاک شدن برای کارت گرافیک‌های مدرن امروزی شاید یک امر عادی باشد. برخی از کارت‌های گرافیک پیشرفته در شرایطی که برای آن‌ها مناسب باشد، خود به خود اورکلاک می‌شوند و کارایی بیشتری نصیب کاربر خود می‌کنند اما این کار برای کارت گرافیک‌های متوسط به منزله امری بسیار سخت و طاقت‌فرسا است.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
آموزش اورکلاک کارت گرافیک
خب، بعد از آشنا شدن با اورکلاک و خطرات و مزایای آن، بهتر است به سراغ نحوه انجام این کار برویم:
1. نرم افزار اورکلاک را دانلود کنید
نرم‌افزار خاصی به نام «نرم افزار اورکلاک» وجود ندارد. شما با سرچ کردن در اینترنت می‌توانید یکی از نرم‌افزار‌های انجام این کار را دانلود کنید. بر خلاف اورکلاک کردن پردازنده مرکزی، که با اعمال تنظیمات در BIOS سیستم امکان‌پذیر است، اورکلاک کردن کارت گرافیک، مستلزم استفاده از نرم‌افزار‌های مربوطه آن است. دو مورد از بهترین نرم افزا‌رهای اورکلاک کننده کارت گرافیک، MSI Afterburner و EVGA Precision هستند، اما معمولا هر کمپانی برای اورکلاک کردن کارت گرافیک خود، یک نرم‌افزار منتشر کرده است. در این مطلب، اورکلاک روی یک کارت گرافیک مدل MSI Twin Frozr GTX 970 انجام شده است. با توجه به اینکه برند کارت گرافیک مورد آزمایش MSI است، بهتر است که از نرم‌افزار MSI Afterburner استفاده کنیم. این نرم‌افزار، با رتبه‌بندی به شما نشان می‌دهد که کارت گرافیک در حالت عادی و در حالت اورکلاک، چه تفاوت‌هایی دارد.
2. مانیتورینگ را فعال کنید
به محض اینکه نرم افزار Afterburner نصب شد، باید دو گزینه In-Game Overlay و Frame Rate Monitoring را فعال کنید.
3. سرعت اصلی کارت گرافیک خود را تست کنید
برای دوپینگ جهت رسیدن به رکورد 6 ثانیه در یک دوی 100 متر، باید بدانید که در حالت عادی 100 متر را در چند ثانیه می‌دوید. برای این کار ما از ابزار بنچمارک و بازی Shadow of War در رزولوشن 1920 در 1080 پیکسل استفاده کرده‌ایم و به میانگین 51 فریم‌بر‌ثانیه با 1 درصد کمتر از 22 فریم‌بر‌ثانیه و 1 درصد بالاتر از 146 فریم‌بر‌ثانیه رسیده‌ایم.
4. محدویت‌های کارایی را بالا ببرید
دوباره MSI Afterburner را باز کنید. اولین چیزی که باید بالا ببرید، محدویت‌های کارایی قدرت کارت گرافیک شماست. تا جایی که می‌شود محدودیت‌ها را بالا ببرید، البته توجه کنید که کارت گرافیک شما اجازه انتخاب هر عددی را نمی‌دهد. با توجه به تحمل دمای کارت گرافیک و دیگر مشخصات آن، هر کارت محدوده مربوط به خودش را دارد که می‌توانید در این محدوده حرکت کنید. مثلا اگر کارت گرافیک شما در حالت عادی در دمای 79 درجه کار می‌کند، ممکن است در حالت اورکلاک بتواند تا 91 درجه سانتی‌گراد نیز کار کند.
5. سرعت کلاک (Clock Speed) را بالا ببرید
حال نوبت سرعت کلاک کارت گرافیک شما رسیده است که بالا برود. بهتر است برای یافتن عدد مناسب سرعت کارت گرافیک خود، کمی پرس‌وجو کنید و در مورد آن از دیگران نیز مشورت بگیرید. اما قویا پیشنهاد می‌کنیم که از اعداد کمتر برای این کار شروع کنید! مثلا برای کارت گرافیک خود که مدل GTX 970 است (این کارت را می‌توان یک کارت قدیمی به شمار آورد) سرعت 180 مگاهرتز را از 1508 مگاهرتز انتخاب کردیم.
6. سرعت کلاک حافظه را افزایش دهید
در قدم آخر، شما باید سرعت کلاک حافظه (Memory Clock Speed) خود را افزایش دهید. برای یافتن عدد مناسب سرعت کلاک حافظه نیز بهتر است یا از دیگران بپرسید و یا از اعداد کم شروع کنید؛ ما برای حافظه رم خود از عدد 200 مگاهرتز شروع کردیم و توانستیم تا 500 مگاهرتز نیز برویم.
حتما به یاد داشته باشید که لزوما کار کردن کارت گرافیک شما در یک سرعت خاص مموری، به معنای عملکرد درست آن نیست. در بعضی مواقع صدمات جبران‌ناپذیری می‌تواند متوجه کارت گرافیک شما شود. حتما قبل از اعمال این عدد، یا از اعداد پایین شروع کنید و یا در مورد انتخاب خود تحقیق کرده و مطمئن شوید.
به هر حال، بعد از انتخاب دو سرعت مناسب برای کارت گرافیک، یک بازی را اجرا کنید و ببینید که چه کارت گرافیکی داشته‌اید! در نمونه‌ای که ما آزمایش کردیم، با خصوصیات گفته شده و با کیفیت فول اچ‌دی، شاهد افزایش 10 درصدی در کارایی کارت گرافیک خود بودیم. قبل از اورکلاک کردن، به یاد داشته باشید که اورکلاک ممکن است دو دقیقه طول بکشد اما در صورت انجام اشتباه این کار، تا سال‌ها حسرت کارت گرافیک و یا حافظه رم خراب شده خود را می‌خورید. پس حتما با لحاظ کردن تمام جوانب احتیاط، این کار را انجام دهید.