گوگل بالاخره نسخه نهایی اندروید 9 پای را عرضه کرد. اگر دوست دارید با جدیدترین و پیشرفته‌ترین نسخه اندروید آشنا شوید این مقاله را از دست ندهید.
اندروید پای که نهمین به‌روزرسانی عمده سیستم عامل محبوب اندروید محسوب می‌شود بالاخره در 6 آگوست (15 مرداد) عرضه شد. این سیستم عامل پیش‌تر در 7 مارس 2018 (16 اسفند) توسط گوگل معرفی شده بود. حالا به تدریج شاهد دریافت اندروید 9 پای توسط گوشی‌های مختلف خواهیم بود که در وهله اول، گوشی‌های سری پیکسل گوگل این امکان را یافته‌اند.
گوگل همزمان با معرفی اندروید پای، اولین پیش‌نمایش آن را برای توسعه دهنگان در دسترس قرار داده بود و دیرتر در اوایل می 2018 (18 اردیبهشت) نسخه آزمایشی آن را عرضه کرد. نسخه نهایی رسما «اندروید 9 پای» (Android 9 Pie) نامیده شده است و از امکانات پیشرفته زیادی برخوردار است که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
شایان توجه است که برخی از خصوصیاتی (مانند داشبورد) که در پایین ذکر شده است تنها معرفی شده‌اند و هنوز در نسخه کنونی اندروید پای در دسترس نیستند. گوگل این خصوصیات را در ماه‌های آینده عرضه خواهد کرد.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
نگاهی نزدیک به ویژگی‌های اندروید پای
یادگیری ماشین و استفاده سالم از گوشی در اندروید 9 پای
با توجه به بحث‌ها و خبرهای مکرر پیرامون نقش روزافزون هوش مصنوعی در صنعت گوشی‌های هوشمند، طبیعی است که گوگل نیز از راه‌های مختلف سعی در هوشمند سازی اندروید داشته باشد. البته این بار تمرکز برروی ایده «digital wellbeing» برای کمک به استفاده درست و سالم از گوشی است. این بار گوگل از شما می‌خواهد زندگی خود را بیش از حد به گوشی خود اختصاص ندهید و نیز نسبت به گذشته زحمت کارهای بیشتری بر دوش خود گوشی بیافتد. توسعه گسترده دستیار هوشمند گوگل و معرفی فناوری گوگل دوپلکس تنها بخشی از تکاپوی گوگل برای ارائه مجموعه‌ای هوشمندتر و بهینه‌تر از فناوری‌ها است.
خصوصیت داشبورد در زندگی دیجیتالی سالم نقش کلیدی خواهد داشت
یکی از خصوصیات خارق العاده داشبورد این است که با هدف افزایش کیفیت زندگی، به شما کمک می‌کند مدت زمانی که به کار با گوشی خود صرف می‌کنید را مدیریت کنید. این همان بهبود سلامت زندگی دیجیتالی شما است. مساله‌ای که به شدت از آن غافل بوده‌ایم.
به لطف داشبورد، اندروید پای قادر خواهد بود تعداد دفعات قفل گشایی گوشی، تعداد نوتیفیکیشن‌هایی که دریافت می‌کنید، مدت زمانی که صرف اپلیکیشن‌های مختلف می‌کنید و بسیاری از آمار و اطلاعات دیگر درباره نحوه استفاده از گوشی را در اختیار شما قرار دهد. بدین ترتیب کاربران اطلاعات مفیدی درباره نحوه استفاده از گوشی توسط خود را به دست خواهند آورد و احتمالا خواهند دانست که چقدر به گوشی خود اعتیاد دارند. با استفاده از داشبورد، قادر خواهید بود جلوی استفاده بیش از حد از گوشی خود را بگیرید و یا به امکانات مهم و استفاده مفیدتر از گوشی روی بیاورید. البته داشبورد قرار نیست مثل یک رئیس با شما رفتار کند، ولی شما را راهنمایی خواهد کرد.
می‌توانید برای امتحان کردن نسخه آزمایشی داشبورد ثبت نام کنید. اما نسخه نهایی آن هنوز عرضه نشده است.
خصوصیت «هیس» و نوتیفیکیشن‌ها
این یک واقعیت است که نوتیفیکیشن‌ها بسیاری از اوقات آزاردهنده هستند و وقت شما را می‌گیرند. این نقش بزرگ آن‌ها در سلامت زندگی دیجیتالی شما را می‌رساند. با استفاده از خصوصیت جدید هیس (Shush) در اندروید 9 پای، قادر خواهید بود که تنها با برعکس گذاشتن گوشی برروی زمین، حالت «مزاحم نشوید» را فعال کنید. صدا، ویبره، و چراغ‌ها به طور کامل غیرفعال خواهند شد، اما تماس‌های ضروری از برخی مخاطبان که خودتان انتخاب کرده‌اید از این امر مستثنا خواهند شد.
خصوصیت Wind Down؛ یک یادآور دلسوز که به شما می‌گوید وقت خواب فرا رسیده است
خصوصیت دیگری که به زودی عرضه خواهد شد، نقش یک سرپرست دیجیتالی را برای شما بر عهده خواهد گرفت. با استفاده از خصوصیت Night Light تصویر نمایشگر گوشی، به تدریج به حالت سیاه و سفید در می‌آید. این یک تذکر برای شما است که وقت خواب فرا رسیده است و کار با گوشی برای امروز بس است.
وقت خواب است!
افزایش ماندگاری باتری با تطبیق باتری برحسب شرایط و تنظیم خودکار روشنایی نمایشگر به صورت پیشرفته‌تر
یک خصوصیت مفید دیگر اندروید پای، امکان تطبیق پذیری باتری (Adaptive Battery) است. این خصوصیت با استفاده از علم یادگیری ماشین پیش بینی می‌کند که در چند ساعت آینده احتمالا از چه اپلیکیشن‌هایی استفاده خواهید کرد و در روز یا هفته کنونی احتمالا از چه اپلیکیشن‌هایی استفاده نخواهید کرد. با استفاده از این اطلاعات (که کاملا محرمانه خواهد ماند)، سیستم عامل اندروید می‌تواند خود را با الگوی خاص نحوه استفاده شما از گوشی تطبیق دهد. در آزمایش‌های عملی گوگل، 30 درصد کاهش فعال شدن پردازنده، اجرای پردازش‌های بیشتر با هسته‌های کوچک‌تر و کم مصرف‌تر پردازنده و در نهایت افزایش ماندگاری باتری مشاهده شده است.
همچنین شاهد خصوصیت جدیدی برای تنظیم خودکار روشنایی (Auto Brightness) هستیم که تغییراتی که شما در وضعیت‌های نوری مشخص در میزان روشنایی نمایشگر اعمال می‌کنید را به خاطر می‌سپارد و در آینده از آن‌ها برای تغییر خودکار میزان روشنایی نمایشگر استفاده می‌کند. بدین ترتیب شما نیاز کمتری به تنظیم دستی میزان روشنایی خواهید داشت و وقت و زحمت کمتری صرف این مساله خواهد شد.
Actions و Slices؛ خصوصیات بسیار پیشرفته یادگیری ماشین
با خصوصیات Actions و Slices، قابلیت «یادگیری ماشین» جزء لاینفک اندروید 9 پای خواهد بود. خصوصیت موسوم به Actions براساس الگوهای استفاده شما از گوشی عمل خواهد کرد و میانبرهایی برای کارهایی که به دفعات زیاد با گوشی خود انجام می‌دهید فراهم خواهد کرد. به عنوان نمونه، ممکن است هنگام اتصال هدفون با یک پیغام برای پخش آهنگ‌های مورد علاقه‌تان ظاهر شود.
خصوصیت جالب دیگر، Slices (تکه‌ها) است. این خصوصیت که API آن در دسترس توسعه دهندگان قرار خواهد گرفت، به کاربران اجازه می‌دهد که به خصوصیات کلیدی اپلیکیشن‌ها مستقیما و از طریق سیستم عامل اندروید یا از قسمت جستجو دسترسی داشته باشید. در اندروید 9 پای این خصوصیت تنها از قسمت جستجو در دسترس است، اما در نسخه‌های بعدی گسترش خواهد یافت. به عنوان نمونه، توسعه دهندگان برنامه Lyft از API مذکور برای رندر تکه‌ای از این برنامه در بخش جستجوی گوشی استفاده کرده‌اند که بتوانید مستقیما از آن‌جا مستقیما تاکسی بگیرید. همچنین بدین وسیله شما می‌توانید هزینه تقریبی کرایه تا منزل یا محل کار را تخمین بزنید و کارها را سریع‌تر و آسان‌تر انجام دهید.
رابط کاربری جدید مبتنی بر ژست‌های حرکتی
دکمه قرصی شکل جایگزین دکمه هوم
در طول سال‌های گذشته، گوگل تغییرات بی‌شماری را بر نحوه مراجعه به بخش‌های مختلف اندروید اعمال کرده است. اما تعداد اندکی از آن‌ها به اندازه سیستم ناوبری جدید مبتنی بر ژست‌های حرکتی اندروید 9، ریشه‌ای بوده‌اند. در اندروید 9 پای دکمه‌های ناوبری در حالت پیش فرض مانند گذشته هستند. اما در صورت فعال کردن سیستم ناوبری جدید مبتنی بر ژست‌های حرکتی اوضاع عوض می‌شود.
در سیستم ناوبری جدید، دکمه بازگشت به صفحه قبل (Back) همچنان وجود دارد و عملکرد آن نیز همانند گذشته است، اما دکمه هوم با یک عنصر قرصی شکل تیک تاکی جایگزین شده است و دکمه‌ای که فهرست اپلیکیشن‌های در حال اجرا را نشان می‌داد نیز حذف شده است. اگر از قسمت پایین نمایشگر به سمت بالا سوایپ کنید، صفحه اپلیکیشن‌های درحال اجرا نمایش داده می‌شود و نیز آیکون 5 برنامه‌ای که احتمال داده می‌شود بخواهید اجرا کنید در پایین صفحه ظاهر می‌شود. اگر دوبار سوایپ کنید به بخش اپ دراور (محلی که آیکون‌های برنامه‌ها قرار دارند) هدایت خواهید شد.
همچنین در صفحه اصلی (هوم)، یک کشیدن و رها کردن سریع دکمه قرصی، بلافاصله شما را به آخرین برنامه‌ای که از آن استفاده کرده‌اید هدایت می‌کند. کشیدن و نگه داشتن دکمه قرصی شکل، باعث ظاهر شدن صفحه اپلیکیشن‌های در حال اجرا خواهد شد و از آن‌جا می‌توانید برنامه مورد نظر را انتخاب کنید.
سایر کارکردهای اصلی این بخش مشابه نسخه‌های پیشین اندروید هستند. به عنوان نمونه، همانند گذشته اگر دکمه هوم یا دکمه قرصی شکل (در صورت انتخاب سیستم ناوبری جدید) را چندین ثانیه نگه دارید دستیار هوشمند گوگل اجرا خواهد شد. البته در سیستم ناوبری جدید یکی دیگر از عملکردهای مهم اندروید تغییر کرده است: دسترسی به خصوصیت چند وظیفه‌ای تقسیم صفحه نمایش کمی نسبت به گذشته دشوارتر شده است. هنگامی که صفحه هوم را به سمت بالا سوایپ کنید و صفحه برنامه‌های در حال اجرا ظاهر شود، باید آیکون اپلیکیشن موردنظر را در بالا لمس کنید و سپس گزینه «Split screen» را در منویی که ظاهر می‌شود انتخاب کنید. این سیستم ناوبری حداقل به شکل فعلی اندکی پیچیده و دشوار است. اما احتمالا در بروزرسانی‌های آینده اندروید 9 پای اصلاح خواهد شد.
لازم به ذکر نیست که عادت کردن به این ژست‌های حرکتی ممکن است مدتی زمان می‌برد. امید می‌رفت که گوگل آن‌ها را بعد از همان نسخه‌های آزمایشی اولیه بهبود بخشد، اما تغییری در آن‌ها داده نشد. در کل این رابط جدید نسبت به ژست‌های حرکتی که شرکت‌های دیگر طراحی کرده‌اند پیچیده‌تر است.
نمایش ساعت به صورت واضح‌تر
تغییر کوچک اما جالب دیگر مربوط به مکان نمایش ساعت در نوار وضعیت است. از قدیم، نسخه‌های خام اندروید ساعت را در سمت راست نوار وضعیت نمایش می‌دادند. اما اندروید پای به این وضعیت خاتمه داده است و ساعت را به سمت مقابل یعنی گوشه سمت چپ انتقال داده است. این مساله احتمالا در ابتدا گیج کننده خواهد بود، اما پس از کمی استفاده، به آن عادت خواهید کرد. روشن است که گوگل این کار را انجام داده تا گوشی‌های دارای بریدگی ناچ نیز مشکلی نداشته باشند. بدین ترتیب در دو طرف نوار وضعیت این گوشی‌ها تناسب برقرار می‌شود. در نسخه‌های قبلی اندروید، هنگامی که نوتیفیکیشنی وجود نداشت، سمت چپ نوار وضعیت خالی می‌شد.
البته این مساله تنها در مورد اندرویدهای خام صدق می‌کند و بسیاری از شرکت‌های تولید کننده گوشی، هنگام دستکاری سیستم عامل اندروید، ساعت را به سمت چپ و یا حتی وسط منتقل می‌کرده‌اند. اما این اولین بار است که در اندروید خام چنین تغییری را می‌بینیم. در حال حاضر اندروید 9 پای گزینه‌ای برای تغییر مکان ساعت ندارد اما بد نیست گوگل بالاخره به کاربر امکان انتخاب این را بدهد که ساعت را در مکان دلخواه خود قرار دهد.
مکان ساعت در اندروید 8 اوریو (راست) و اندروید 9 پای (چپ)
طراحی جدید بخش تنظیمات سریع
مدت زیادی از آخرین باری که گوگل تغییرات عمده‌ای برروی آیکون‌های بخش تنظیمات سریع (Quick Settings) اعمال کرده است، می‌گذرد. اما در اندروید 9 پای شاهد تغییراتی در این بخش هستیم. آیکون‌های این بخش در اندروید پای شکل دایره‌ای به خود گرفته و به رنگ آبی متمایل به سبز درآمده‌اند. نوتیفیکیشن‌ها نیز با فاصله چندین پیکسل از بخش تنظیمات سریع جدا شده‌اند. نمی‌توان با اطمینان گفت این‌ها تغییراتی مثبت هستند یا منفی. اما شاید لازم نباشد خیلی به آن عادت کنیم، چرا که ممکن است خیلی زود با تغییر دوباره مواجه شوند.
منوی تنظیمات رنگارنگ
بخش اصلی تنظیمات (Settings) نیز رنگارنگ شده است و برخلاف گذشته که رنگ‌بندی یکدست داشت، سرزنده و شاداب شده است. البته ممکن است این مساله برای برخی ناخوشایند باشد و دلشان برای منوهای ساده و جدی‌تر قبل تنگ شود. اما باید پذیرفت که هیچ چیز برای همیشه بدون تغییر نمی‌ماند.
خصوصیت اندروید 9 پای برای بریدگی ناچ
همان طور که از قبل گمانه‌هایی مطرح می‌شد، گوگل در اندروید 9 پای به خصوصیت بریدگی بالای نمایشگر (ناچ) توجه نشان داده است. مساله‌ای که توسعه دهندگان را هم خوشحال کرد این بود که در نخستین پیش‌نمایشی که از اندروید پای ارائه شد، نوعی ناچ ارائه می‌شد که نشان می‌داد می‌توان این سیستم عامل را با گوشی‌های دارای ناچ سازگار کرد. آپشن ناچ را می‌توان از منوی فرعی مربوط به صفحه نمایش و یا بخش developer options فعال کرد (البته غیرفعال کردن آن تنها از بخش دوم امکان پذیر است). با این آپشن می‌توان یک ناچ کوچک همانند گوشی «اسنشال فون»، یک ناچ بسیار بزرگ مانند آیفون 10 و یا یک ناچ متوسط را انتخاب کرد.
بریدگی بالای صفحه نمایش در اندروید 9 پای (در اندازه بزرگ)
حالا شاید به این مساله بیاندیشید که آیکون‌های نوتیفیکیشن‌ها چگونه خود را با ناچ وفق می‌دهند. پاسخ ساده است، هنگامی که بیشتر از 3 نوتیفیکیشن متفاوت داشته باشید، تنها آیکن جدیدترین نوتیفیکیشن و نیز سه نقطه در کنار آن را مشاهده خواهید کرد. با باز کردن نوار وضعیت، سایر نوتیفیکیشن‌ها نمایش خواهند یافت.
نحوه نمایش نوتیفیکیشن‌ها در اندروید 9 پای در حالت فعال کردن بزرگ‌ترین ناچ
تنظیم صدا آسان‌تر می‌شود
در اندروید 9 پای منوی صدا در کنار صفحه ظاهر می‌شود و ظاهری جذاب دارد. این منو نیز با منوی پاور که در اندروید 8 اوریو مشاهده کرده‌ایم مشابهت‌هایی دارد. منوی صدای اندروید پای در سمت راست نمایشگر ظاهر می‌شود و از دو عنصر مجزا برخوردار است: یک نوار لغزنده که شما را قادر به قطع فوری همه صداهای مربوط به رسانه‌ها و نیز کنترل حجم صدای دستگاه‌های متصل شده به گوشی می‌سازد و نیز یک پنجره دیگر برای قطع یا بازگرداندن صدای زنگ تماس. نگه داشتن طولانی مدت هرکدام از این دو پنجره شما را به منوی تنظیمات صدا هدایت می‌کند.
جالب اینکه اگر یک تصویر پس زمینه تیره انتخاب کنید این پنجره‌ها نیز به رنگ مشکی در می‌آیند.
اصلاح خصوصیت چرخش خودکار صفحه
یک خصوصیت بسیار مفید که می‌توانست در اندروید پای ارائه شود همین هوشمندسازی چرخش صفحه بود. در اندروید 9 پای اگر چرخش خودکار را از منوی تنظیمات غیرفعال کنید، وقتی گوشی را می‌چرخانید یک آیکون چرخش در نوار ناوبری ظاهر می‌شود. حال اگر آیکون را لمس کنید، صفحه می‌چرخد و در غیر این صورت بعد از چند ثانیه ناپدید می‌شود. این قابلیت هنگامی که می‌خواهید چرخش را تنها برای حالت‌های مشخصی غیرفعال کنید مفید است. اما هنگامی که چرخش خودکار را فعال می‌کنید وضعیت همانند نسخه‌های قبلی اندروید است و هربار که گوشی را می‌چرخانید صفحه نمایش نیز بلافاصله خود را با آن مطابقت خواهد داد.
با انتخاب این دکمه حتی در صورتی که چرخش خودکار غیرفعال باشد، صفحه می‌چرخد.
کنترل بیشتر برروی اسکرین شات
در اندروید 9 پای می‌توانید به اسکرین شات‌های خود متن اضافه کنید. البته باید گفت این خصوصیت از حدود 7-8 سال پیش برروی اندرویدهای غیرخام که شرکت‌های مختلف برای گوشی‌های خود طراحی می‌کنند وجود داشته است. اما این اولین بار است که این امکان از همان ابتدا و برروی اندروید خام توسط گوگل اضافه شده است که نکته‌ای مثبت به شمار می‌رود. همچنین اگر از دکمه‌های سخت افزاری برای گرفتن اسکرین شات خوشتان نمی‌آید، اکنون در اندروید 9 پای می‌توانید دکمه پاور را نگه داشته تا منوی پاور ظاهر شود. سپس مشاهده خواهید کرد که در این منو دکمه اسکرین شات اضافه شده است و با انتخاب آن از صفحه نمایش عکس گرفته خواهد شد.
مشاهده دنباله پیام‌های کوتاه در بخش نوتیفیکیشن‌ها
در اندروید 9 پای پیام‌های کوتاه به صورت دنباله‌ای در نوتیفیکیشن‌ها قابل مشاهده هستند. به طور معمول دو پیام کوتاه آخری که بین شما و فرد مقابل ردوبدل شده است نمایش داده می‌شود. بدین ترتیب می‌توانید از همان‌جا روند گفتگو و پیام‌های جدید را ببینید. علاوه بر این در دومین پیش‌نمایش اندروید 9 پای که در دسترس توسعه‌دهندگان قرار گرفت، کاربران می‌توانند بدون ناپدید کردن نوتیفیکیشن‌های پیام کوتاه به آن‌ها پاسخ دهند که در این حالت کاربران می‌توانند دنباله پیام‌های کوتاه ردوبدل شده با چند نفر را در نوتیفیکیشن‌ها داشته باشند که کار را بسیار راحت‌تر و سازماندهی شده‌تر می‌سازد. این یک خصوصیت بسیار مفید است که احتمالا با بیشتر اپلیکیشن‌های مدیریت پیام کوتاه سازگار خواهد بود.
خصوصیت مخفی اندروید 9 پای
همانند نسخه‌های قبلی اندروید، اندروید پای نیز خصوصیت مخفی مخصوص به خود را دارد که توهم‌زا است.
هر بار که گوشی خود را قفل گشایی می‌کنید یک تصویر متحرک رنگی که حرف P (علامت اندروید 9 پای) در مرکز آن قرار دارد مشاهده می‌شود. اما تغییر شکل و رنگ تصویر به گونه‌ای است که شما را گول می‌زند و باعث می‌شود احساس عجیبی پیدا کنید. در پایین تصویری از آن را مشاهده می‌کنید.
شاید نتوان گفت این تصاویر، کاربر را به یاد بستنی‌های یخی رنگارنگ می‌اندازد، اما باید گفت این خصوصیت به نوعی برای غرق کردن شما در تصاویری شبیه تنقلات همراه با القای توهم و حس‌های عجیب دیگر است.
تاریخچه انتشار پیش‌نمایش‌ها و نسخه نهایی اندروید 9 پای
در پایین تاریخچه‌ای از عرضه پیش‌نمایش‌ها، نسخه‌های آزمایشی (بتا) و نسخه نهایی اندروید 9 پای را مشاهده می‌کنید:
- 16 اسفند 1396 – معرفی رسمی توسط گوگل، عرضه نخستین پیش‌نمایش (آلفا)
- 18 اردیبهشت – عرضه پیش‌نمایش 2 (بتا)
- 16 خرداد – عرضه پیش‌نمایش 3 (بتا 2): APIهای نهایی و SDK رسمی، امکان انتشار برنامه‌های سازگار با اندروید پای در گوگل پلی
- 11 تیر – عرضه پیش‌نمایش 4 (بتا 3)
- 3 مرداد – عرضه پیش‌نمایش 5 (بتا 4)
- 15 مرداد (6 آگوست) – عرضه نسخه نهایی
سخن آخر
تا اینجا باید گفت اندروید 9 پای تغییرات مفید و خوشایندی در سیستم عامل اندروید ایجاد کرده است. همچنین شاهد ارائه متریال دیزاین 2.0 در اندروید پای هستیم که از طراحی سرگرم کننده و جالبی برخوردار است و از منوی تنظیمات در دسترس است. البته برخی خصوصیات مهم جدید مانند ژست‌های حرکتی برای دسترسی به بخش‌های مختلف، خیلی سنجیده شده نیستند و نسبت به بقیه سیستم عامل‌ها پیچیده‌تر هستند.
همچنین گوگل به نکات ریزی توجه کرده است که به لطف آن اندروید 9 پای به برخی امکانات کوچک جدید مجهز شده که تجربه بهتری از کار با گوشی به ارمغان می‌آورند.
برخی از بهترین خصوصیات اندروید پای مانند Slices و Dashboard هنوز عرضه نشده‌اند و باید چند ماه دیگر برای عرضه آن‌ها صبر کرد تا بتوانیم درباره آن‌ها قضاوت کنیم.
خوشبختانه اگر گوشی شما از قابلیت Project Treble برخوردار باشد نیازی به انتظار طولانی برای بروزرسانی گوشی خود به اندروید 9 پای ندارید. امید است که گوگل در طراحی اندروید 9 پای سربلند از آب درآید.